________________ આગમસૂત્ર 6 અંગસૂત્ર 6 જ્ઞાતાધર્મકથાંગસૂત્ર મનોગત યાવત્ સંકલ્પ ઉત્પન્ન થયો - મારી લઘુમાતા ધારિણીદેવીના અકાલ દોહદના મનોરથોની સંપ્રાપ્તિ કરવા માનુષ્ય ઉપાય વડે શક્ય નથી. દિવ્ય ઉપાય વડે તે પૂર્ણ કરું. સૌધર્મકલ્પ મારા પૂર્વભવનો મિત્ર દેવ છે, જે મહાના ઋદ્ધિવાળો યાવત્ મહાસૌખ્ય છે. તો મારા માટે શ્રેયસ્કર છે કે હું મારી પૌષધશાળામાં પૌષધ કરી, બ્રહ્મચારીપણે, મણિ-સુવર્ણાદિને ત્યાગીને, માળા-વર્ણક-વિલેપન ત્યાગીને, શસ્ત્ર-મૂલાદિ છોડીને એક, અદ્વિતીય થઈને, દર્ભસંસ્કારકે બેસીને, અઠ્ઠમ તપ ગ્રહણ કરીને પૂર્વ સંગતિક દેવને મનમાં ધારણ કરી વિચરું. ત્યારે તે પૂર્વસંગતિક દેવ, મારી લઘુમાતા ધારિણીદેવીના આ અકાલ મેઘના દોહદને પૂર્ણ કરે. આ પ્રમાણે વિચારી પૌષધશાળાએ ગયો, જઈને પૌષધશાળાને પ્રમાર્જે છે, પછી ઉચ્ચાર પ્રસવણ ભૂમિને પડિલેહે છે, પડિલેહીને દર્ભ-સંતારકને પડિલેહે છે, પછી દર્ભ-સંસ્કારકે બેસે છે. બેસીને અઠ્ઠમ તપ સ્વીકારે છે, સ્વીકારીને પૌષધશાળામાં પૌષધયુક્ત થઈને, બ્રહ્મચારી થઈ યાવત્ પૂર્વસંગતિક દેવને મનમાં ધારીને રહે છે. પછી તે અભયકુમારનો અઠ્ઠમભક્ત પૂર્ણ થતા, પૂર્વ સંગતિક દેવનું આસન ચલિત થયું. તે પૂર્વસંગતિક સૌધર્મ-કલ્પવાસી દેવે આસનને ચલિત થતું જોઈને અવધિજ્ઞાન પ્રયોજ્યુ. પછી તે પૂર્વસંગતિક દેવને આ આવા પ્રકારે અભ્યર્થિત યાવત્ સંકલ્પ ઉપજ્યો - મારો પૂર્વ સંગતિક, અભયકુમાર નામે છે, જે જંબુદ્વીપના ભરત ક્ષેત્રના દક્ષિણાદ્ધ ભરત ક્ષેત્રમાં રાજગૃહનગરમાં પૌષધશાળામાં પૌષધ સ્વીકારી, અઠ્ઠમ તપ ગ્રહણ કરીને, મને મનમાં ધારણ કરતો રહેલ છે. તો શ્રેયસ્કર છે કે મારે અભયકુમારની પાસે પ્રગટ થવું. આ પ્રમાણે વિચારીને ઈશાન ખૂણામાં જાય છે. જઈને વૈક્રિય સમુઘાત વડે સમવહત થઈને સંખ્યાત યોજના દંડ કાઢે છે. તે આ રીતે - રત્ન, વજ, વૈડૂર્ય, લોહીતાક્ષ, મસારગલ, હંસગર્ભ, પુલક, સૌગંધિક, જ્યોતિરસ, અંક, અંજન, રજત, જાત્યરૂપ, અંજનપુલક, સ્ફટિક, રિષ્ટ આ સોળ રત્નોના યથાબાદર પુદ્ગલોનો પરિત્યાગ કરે છે, યથાસૂક્ષ્મ પુદ્ગલને ગ્રહણ કરીને અભયકુમારની અનુકંપાર્થે તે દેવ પૂર્વભવ જનિત સ્નેહ-પ્રીતિ-બહુમાનથી શોક મગ્ન થયો પછી ઉત્તમ રત્નમય પુંડરીક વિમાનથી ધરણીતલે જવા માટે શીધ્ર ગતિનો પ્રચાર કર્યો. તે સમયે ચલાયમાન થતા, નિર્મલ સ્વર્ણ-પ્રતર જેવા કર્ણપૂર અને મુગટના ઉત્કટ આડંબરથી તે દર્શનીય લાગતો હતો. અનેક મણિ-સુવર્ણ-રત્નોના સમૂહથી શોભિત અને વિચિત્ર રચનાવાળા કટિસૂત્રથી તે હર્ષિત થતો. હતો. ચલાયમાન, શ્રેષ્ઠ કુંડલોથી ઉજ્જવલ મુખ દીપ્તિથી તેનું રૂપ સૌમ્ય લાગતું હતું. કૌમુદી રાત્રિમાં શનિ અને મંગલના મધ્યે સ્થિત અને ઉદય પ્રાપ્ત શારદ નિશાકરની સમાન તે દેવ દર્શકના નયનને આનંદ દઈ રહ્યો હતો. દિવ્ય ઔષધિના પ્રકાશ સમાન મુગટ આદિના તેજથી દેદીપ્યમાન, મનોહર રૂપ, સમસ્ત ઋતુની લક્ષ્મીથી વૃદ્ધિગત શોભાવાળા તથા પ્રકૃષ્ટ ગંધના પ્રસારથી મનોહર મેરુ પર્વત સમાન તે દેવ અભિરામ પ્રતીત થતો હતો. તે દેવે વિચિત્ર વેશ વિક્ર્યો. અસંખ્ય પરિમાણ અને નામધેય દ્વીપ-સમુદ્રોની મધ્યમાંથી જવા લાગ્યો. પોતાની વિમલા પ્રભાથી જીવલોકને તથા ઉત્તમ નગર રાજગૃહને પ્રરાશિત કરતો તે દિવ્ય રૂપધારી દેવ અભયકુમાર પાસે આવ્યો. 22. ત્યારપછી તે દેવ, અંતરિક્ષમાં સ્થિત થઈ, પંચવર્ણી, ઘુંઘરુવાળા ઉત્તમ વસ્ત્રો ધારણ કરેલ તે દેવ બોલ્યો, આ એક આલાવો છે. બીજો પણ આલાવો છે- તે દેવ ઉત્કૃષ્ટ, ત્વરિત, ચપલ, ચંડ, શીધ્ર, ઉઠ્ઠત, જિતનારી, છેક, દિવ્ય, દેવગતિએ જ્યાં જંબુદ્વીપમાં ભરતક્ષેત્રમાં જ્યાં દક્ષિણાદ્ધભરતમાં રાજગૃહનગરની પૌષધશાળામાં અભય કુમાર પાસે આવ્યો, આવીને અંતરિક્ષમાં રહી પંચવર્ણી, ઘુંઘરુવાળા પ્રવરવસ્ત્રને ધારણ કરી, અભયકુમારને આમ કહ્યું હે દેવાનુપ્રિય ! હું તારો પૂર્વસંગતિક સૌધર્મકલ્પવાસી મહર્ફિક દેવ છું. કેમ કે તું પૌષધશાળામાં અઠ્ઠમતપ ગ્રહણ કરીને મને મનમાં ધારણ કરી સ્થિત હતો, તેથી હું જલદી અહીં આવ્યો છું. હે દેવાનુપ્રિય ! બતાવો, હું શું કરું? શું આપું? કોને આપું ? તમને શું હૃદય ઇચ્છિત છો ? ત્યારે તે અભયકુમારે તે પૂર્વસંગતિક દેવને આકાશમાં જોયો. જોઈને હર્ષિત-સંતુષ્ટ થઈને પૌષધ પાર્યો. પારીને, બે હાથ જોડી, મસ્તકે અંજલિ કરીને દેવને. આ પ્રમાણે કહ્યું - હે દેવાનુપ્રિય ! મારી લઘુમાતાને આવા પ્રકારે અકાલ દોહદ ઉત્પન્ન થયો છે કે - તે માતાઓ ધન્ય છે ઇત્યાદિ મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(જ્ઞાતાધર્મકથા)” આગમસૂત્ર અનુવાદ Page 15