________________ આગમસૂત્ર 6, અંગસૂત્ર 6 જ્ઞાતાધર્મકથાંગસૂત્ર 165. ત્યારે ભદ્રાએ બીજે દિવસે દાસચેટીને બોલાવીને કહ્યું કે વર-વધૂ માટે દાતાન-પાણી લઇ જા યાવત્ દાસીએ દ્રમક્તા ચાલ્યા જવાનો સર્વ વૃત્તાંત સાગરદત્તને કહ્યો. ત્યારે તે સાગરદત્ત તેમજ સંભ્રાંત થઈને વાસગૃહે આવ્યા. આવીને સુકુમાલિકાને ખોળામાં બેસાડીને કહ્યું - અહો! પુત્રી તું પૂર્વે બાંધેલ પાપકર્મનું ફળ યાવત્ અનુભવતી વિચરી રહી છો, તો હે પુત્રી ! તું અપહત મન યાવત્ ચિંતામગ્ન ન થા. મારા રસોઈગૃહમાં વિપુલ અશનાદિ ચારે પ્રકારનો આહાર પોટ્ટિલાની જેમ યાવત્ દેતી એવી વિચર. ત્યારે તેણીએ આ વાત સ્વીકારી. રસોઈગૃહમાં વિપુલ અશનાદિ આહાર યાવતુ આપતી વિચરવા લાગી. તે કાળે, તે સમયે બહુશ્રુતા ગોપાલિક આર્યા, ‘તેતલિ'માં કહેલ સુવ્રતા આર્યા માફક સમોસર્યા. તે રીતે જ સાધ્વી સંઘાટક આવ્યા, યાવત્ સુકુમાલિકાએ પ્રતિલાભિત કરી પૂછ્યું - હે આર્યાઓ! હું સાગરને અનિષ્ટ યાવત્ અમણામ છું, સાગર મારું નામ યાવત્ પરિભોગને ઇચ્છતો નથી, જેને-જેને અપાઉં , તેને-તેને અનિષ્ટ યાવત્ અમણામ થઉં છું, તો હે આર્યાઓ! આપ ઘણા જ્ઞાની છો, ઇત્યાદિ પોલ્ફિલાવત્ કહેવું. યાવત્ હું સાગરકુમારને ઇષ્ટ, કાંત યાવત્ થાઉં. આર્યાઓએ પૂર્વવત્ કહ્યું, તે રીતે જ શ્રાવિકા થઈ, તેમજ વિચાર્યુ, તે રીતે જ સાગરદત્ત સાર્થવાહને પૂછ્યું, યાવત્ ગોપાલિકા આર્યા પાસે દીક્ષા લીધી. ત્યારે સુકુમાલિકા ઇર્યાસમિત યાવત્ બ્રહ્મચારિણી આર્યા થયા, ઘણા ઉપવાસ, છઠ્ઠ, અઠ્ઠમ કરતા યાવત્ વિચરવા લાગ્યા. ત્યારપછી સુકુમાલિકા આર્યા કોઈ દિવસે ગોપાલિકા આર્યા પાસે જઈ વાંદી-નમીને કહ્યું - હે આર્યાજી ! હું આપની આજ્ઞા પામીને ચંપાની બહાર સુભૂમિભાગ ઉદ્યાનથી થોડે દૂર નિરંતર છ3-છઠ્ઠના તપોકર્મ સહ સૂર્યાભિમુખ આતાપના લેતી વિચરું ? ત્યારે ગોપાલિકા આર્યાએ, સુકુમાલિકાને કહ્યું- હે આર્યા ! આપણે ઇર્યાસમિત યાવત્ ગુપ્ત બ્રહ્મચારિણી શ્રમણી-નિર્ઝન્થીઓ છીએ. આપણે ગામ યાવત્ સંનિવેશ બહાર યાવત્ વિચરવું ન કલ્પે. આપણને વાડથી ઘેરાયેલા ઉપાશ્રયમાં વસ્ત્રબદ્ધ થઈ બંને પગ સમતલ રાખી આતાપના લેવી કલ્પ છે. ત્યારે સુકુમાલિકાએ ગોપાલિકાની આ વાતની શ્રદ્ધા ન કરી, પ્રીતિ ન કરી, રૂચી ન કરી. આ અર્થની અશ્રદ્ધાદિ કરતા સુભૂમિભાગથી સમીપમાં નિરંતર છટ્ટછઠ્ઠનો તાપ કરતા યાવત્ વિચરે છે. સૂત્ર-૧૬૬, 167 166. તે ચંપામાં લલિતા નામે ટોળી હતી. રાજાએ આપેલ આજ્ઞાથી વિચરતા માતા-પિતા-સ્વજનોની પરવા ન કરતા, વેશ્યાના ઘરને આવાસ બનાવી, વિવિધ પ્રકારે અવિનય પ્રધાન, ધનાઢ્ય યાવત્ અપરિભૂત હતા. તે ચંપામાં દેવદત્તા ગણિકા હતી, તે સુકુમાલ હતી, તેનું વર્ણન અંડક અધ્યયનથી જાણવુ. ત્યારપછી લલિતા ટોળીના કોઈ પાંચ પુરુષ દેવદત્તા ગણિકા સાથે સુભૂમિભાગ ઉદ્યાનની ઉધાનશ્રી અનુભવતા હતા. તેમાં એક પુરુષે દેવદત્તાને ખોળામાં બેસાડી, એકે પાછળ છત્ર ધર્યુ, એકે પુષ્પોનું શેખર રચ્યું, એકે પગ રંગ્યા, એક ચામર ઢોળતો હતો. ત્યારે સુકુમાલિકા આર્યાએ દેવદત્તાને પાંચ ગોષ્ઠિકપુરુષો સાથે ઉદાર માનુષીક ભોગ ભોગવતી જોઈ, જોઈને આવા પ્રકારનો સંકલ્પ થયો કે - અહો ! આ સ્ત્રી પૂર્વાચરિત સત્કર્મોથી યાવત્ સુખ અનુભવે છે તો જે કંઈ આ સુચરિત તપ-નિયમ-બ્રહ્મચર્યવાસનું કલ્યાણકારી ફળવૃત્તિ વિશેષ હોય તો, હું પણ આગામી ભવગ્રહણમાં આવા પ્રકારના ઉદાર ભોગ ભોગવતી યાવત્ વિચરું, એમ નિદાન કરી, પાછી આવી. 167. ત્યારપછી સુકુમાલિકા આર્યા શરીરબકુશા થઈ. વારંવાર હાથ-પગ-માથુ-મુખ-સ્તનાંતર-કક્ષાંતરગુહ્યાંતર ને ધોવા લાગી, જ્યાં સ્થાન-શચ્યા-નિષદ્યાદિ કરતી, ત્યાં પણ પહેલા પાણી છાંટતી, પછી સ્થાનાદિ કરતી. ત્યારે ગોપાલિકા આર્યાએ તેને કહ્યું - હે દેવાનુપ્રિયા ! આપણે ઇર્યાસમિત યાવત્ બ્રહ્મચર્યધારિણી શ્રમણીનિર્ચન્થી-આર્યાઓ છીએ, આપણે શરીર બાકુશિકા થવું ન કલ્પ, હે આર્યા ! તું પણ શરીરબાફ઼શિકા થઈ, વારંવાર મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(જ્ઞાતાધર્મકથા) આગમસૂત્ર અનુવાદ Page 106