________________ આગમસૂત્ર 6 અંગસૂત્ર 6 જ્ઞાતાધર્મકથાંગસૂત્ર ત્યારપછી જિનદત્તે કોઈ દિવસે શોભન તિથિ-કરણાદિ જોઈને વિપુલ અશન, પાન, ખાદિમ અને સ્વાદિમ તૈયાર કરાવ્યા. મિત્ર, જ્ઞાતિ આદિને નિમંત્ર્યા યાવત્ તેઓને સત્કારિત સન્માનિત કરીને સાગરકુમારને સ્નાન કરાવી યાવત્ સર્વાલંકારથી વિભૂષિત કરીને સરસપુરુષવાહિની શિબિકામાં આરૂઢ કરાવીને મિત્ર-જ્ઞાતિ આદિથી પરીવરીને સર્વ ઋદ્ધિ સાથે પોતાના ઘેરથી નીકળ્યો, નીકળીને ચંપાનગરની વચ્ચોવચ્ચેથી નીકળી સાગરદત્તના ઘેર આવ્યો, શિબિકાથી ઊતર્યો. સાગરકુમારને સાગરદત્ત સાર્થવાહની પાસે લઈ ગયો. ત્યારપછી સાગરદત્ત સાર્થવાહે વિપુલ અશન, પાન, ખાદિમ અને સ્વાદિમ તૈયાર કરાવ્યા યાવત્ સન્માનિત કરી, સાગરકુમારને સુકુમાલિકા કન્યા સાથે પાટ ઉપર બેસાડ્યો, બેસાડીને સોના-ચાંદીના કળશો વડે સ્નાન કરાવ્યું, હોમ કરાવ્યો. તે બંનેનું પાણીગ્રહણ કરાવ્યું. 163. સાગરકુમારને સુકુમાલિકાના હાથનો સ્પર્શ અસિપત્ર, કરવત, અસ્ત્રો, છરીની ધાર, શક્તિની ધાર, ભાલાની અણી, તીરની અણી, ભિન્દીવાલનો અગ્રભાગ, સોયની અણી, વીંછીનો ડંખ, કપિકચ્છ વનસ્પતિ,જ્વાળા રહિત અગ્નિ, મુર્મર, ઇંધણ સહિતની જ્વાળા ઇત્યાદિના સ્પર્શ કરતા પણ અનિષ્ટતર આ સ્પર્શ હતો. ત્યારે સાગરકુમાર અનિચ્છાએ, વિવશ થઈનેમુહૂર્ત માત્ર ત્યાં રહ્યો. ત્યારપછી સાગરદત્ત સાર્થવાહે, સાગર કુમારના માતા, પિતા, મિત્ર, જ્ઞાતિજન આદિને વિપુલ અશનાદિ ભોજનથી તથા પુષ્પ, વસ્ત્ર, ગંધ, માલા આદિથી યાવત્ સન્માનીને વિસર્જિત કર્યા. પછી સાગરકુમાર સુકુમાલિકા સાથે વાસગૃહે આવ્યો. તેણી સાથે શય્યામાં સૂતો. ત્યારે સાગરકુમાર, સુકુમાલિકાના આવા પ્રકારનો અંગ સ્પર્શ અનુભવ્યો - જેમ કોઈ અસિપત્ર યાવત્ અતિ અમનોજ્ઞ અંગસ્પર્શ અનુભવ કરતો રહ્યો. ત્યારે સાગરકુમાર આ અંગસ્પર્શને ન સહેતો, પરવશ થઈ મુહુર્તમાત્ર ત્યાં રહ્યો. ત્યારે સાગરે, સુકુમાલિકાને સુખે સૂતેલી જાણીને, તેણીની પડખેથી ઉઠ્યો, પોતાની શય્યામાં આવ્યો, ત્યાં સૂઈ ગયો. પછી મુહૂર્ત માત્રમાં સુકુમાલિકા જાગી, તેણી પતિવ્રતા અને પતિ અનુરક્તા હતી, પડખે પતિને ન જોઈને શચ્યાથી ઉઠે છે, ઉઠીને પતિની શય્યા પાસે આવી, સાગરની પાસે સૂઈ ગઈ. ત્યારપછી સાગરકુમાર સુકુમાલિકાનો બીજી વખત પણ આવા પ્રકારનો અંગસ્પર્શ અનુભવતો યાવતુ અનિચ્છાએ અને વિવશ થઈને મુહર્ત માત્ર ત્યાં રહ્યો. પછી તેણીને સુખે સૂતેલી જોઈને શય્યાથી ઉઠી, ઉઠીને વાસગૃહના દ્વાર ઉઘાડ્યા, મારનારથી મુક્ત થયેલ કાકની જેમ જે દિશામાંથી આવેલ, ત્યાં પાછો ગયો. 164. ત્યારપછી સુકુમાલિકા મુહૂર્ત પછી જાગી, પતિવ્રતા એવી તેણીએ યાવત્ પતિને ન જોઈને, શય્યાથી ઉઠી, સાગરકુમારની ચોતરફ માર્ગણા-ગવેષણા કરતી વાસગૃહનું દ્વાર ઉઘડેલું જોયું. જોઈને ‘સાગર તો ગયો એમ જાણી અપહતમન સંકલ્પા થઈ (નિરાશ અને ઉદાસ થઇ) આર્તધ્યાન કરતી ત્યાં રહી. ત્યારે તે ભદ્રા સાર્થવાહીએ બીજે દિવસે દાસચેટીને બોલાવીને કહ્યું - દેવાનુપ્રિયા ! જા, વર-વધૂને માટે મુખ શોધનિકા લઈ જા. ત્યારે દાસચેટીએ, ભદ્રાને એમ કહેતા સાંભળી, આ અર્થને ‘તહત્તિ’ કહી સ્વીકાર્યો. મુખધોવણ લીધું. વાસગૃહે આવી. આવીને સુકુમાલિકાને યાવત્ ચિંતામગ્ન થયેલ જોઈ જોઈને પૂછ્યું - હે દેવાનુપ્રિયા! તું અપહતમન સંકલ્પા યાવત્ ચિંતામગ્ન કેમ છે ? ત્યારે તે સુકુમાલિકાએ દાસચેટીને કહ્યું - સાગરકુમાર મને સુખે સૂતેલ જાણીને મારી પડખેથી ઉઠ્યો, વાસંગ્રહ દ્વાર ઉઘાડીને યાવત્ ચાલ્યો ગયો. ત્યારપછી મુહૂર્નાન્તર પછી યાવત્ ઉઘાડા દ્વાર જોઈને ‘સાગર તો ગયો, એમ જાણીને યાવત્ ચિંતામગ્ન છું. ત્યારે દાસચેટી, સુફમાલિકાની આ વાત સાંભળીને સાગરદત્ત પાસે આવી, તેમને આ વૃત્તાંત જણાવ્યો સાગરદત્ત આ વાત સાંભળી, સમજીને ક્રોધિત થઈ જિનદત્ત સાર્થવાહના ઘેર આવ્યો, જિનદત્તને કહ્યું - હે દેવાનુપ્રિય ! શું આ યુક્ત છે?, કુલમર્યાદાને યોગ્ય છે?, કુલાનુરૂપ છે?, કે કુલસદશ છે કે જે સાગરકુમાર, અદષ્ટદોષા-પતિવ્રતા એવી સુકુમાલિકાને છોડીને અહીં આવી ગયો. ઘણી ખેયુક્ત ક્રિયા કરીને તથા રુદનની ચેષ્ઠાપૂર્વક તેમણે જિનદત્તને મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(જ્ઞાતાધર્મકથા)” આગમસૂત્ર અનુવાદ Page 104