________________ આગમસૂત્ર 4, અંગસૂત્ર 4, “સમવાય' સમવાય-૭૨ સૂત્ર-૧૫૦ સુવર્ણકુમારના 72 લાખ આવાસ છે. લવણસમુદ્રની બહારની વેળાને 72,000 નાગકુમારો ધારણ કરે છે. શ્રમણ ભગવંત મહાવીર ૭૨-વર્ષનું સર્વાયુ પાળીને સિદ્ધ, બુદ્ધ યાવત્ સર્વ દુઃખથી રહિત થયા. સ્થવિર અચલભ્રાતા 71 વર્ષનું સર્વાયુ પાળીને સિદ્ધ યાવત્ દુઃખ મુક્ત થયા. અત્યંતર પુષ્કરાદ્ધમાં 71 ચંદ્ર પ્રકાશતા હતા - છે - હશે. તથા ૭૨-સૂર્યો તપતા હતા - છે - હશે. પ્રત્યેક ચાતુરંત ચક્રવર્તી રાજાને 72,000 શ્રેષ્ઠ પુર-નગરો હોય છે. 72 કળાઓ કહી છે, તે આ પ્રમાણે - 1 થી 9. લેખ, ગણિત, રૂપ, નૃત્ય, ગીત, વાદિંત્ર, સ્વરગત, પુષ્કર ગત, સમતાલ, 10 થી 18. ધૃત, જનવાદ. સરક્ષા, વિજ્ઞાન, અષ્ટાપદ, દગમટ્ટી, અન્નવિધિ, પાનવિધિ, વસ્ત્રવિધિ, શયનવિધિ. 19 થી 27. આર્યા. પ્રહેલિકા. માગધિકા. ગાથા, શ્લોક, ગંધયુક્ત, મધસિક્ય, આભરણવિધિ, તરુણી-પ્રતિકર્મ, 28 થી 36. સ્ત્રી લક્ષણ, પુરુષ લક્ષણ, હય લક્ષણ, ગજ લક્ષણ, ગોણ લક્ષણ, કુકુંટ લક્ષણ, મેંઢ લક્ષણ, ચક્ર લક્ષણ, છત્ર લક્ષણ. 37 થી 45. દંડ લક્ષણ, અસિ લક્ષણ, મણિ લક્ષણ, કાકિણી લક્ષણ, ચર્મ લક્ષણ, ચંદ્ર લક્ષણ, સૂર્યચરિત, રાહુ-ચરિત, ગ્રહચરિત, સદ્ભાવ, 46 થી 54. સૌભાગ્યકર, દૌર્ભાગ્યકર, વિદ્યાગત, મંત્રગત, રહસ્યગત, સદ્ભાવ ચાર, પ્રતિચાર, બૃહ, પપ થી 63. પ્રતિબૃહ, સ્કંધાવારમાન, નગરમાન, વસ્તુમાન, સ્કંધવારનિવેશ, વસ્તુનિટે નગરનિવેશ, ઇષદર્થ, સપ્રપાત, 64 થી 72. અશ્વ શિક્ષા, હસ્તીશિક્ષા, ધનુર્વેદ, હિરણ્ય-સુવર્ણ-મણિધાતુપાક, બાહુ-દંડ-મુષ્ટિ-યષ્ટિ યુદ્ધ તથા યુદ્ધ-નિયુદ્ધ-યુદ્ધાતિયુદ્ધ, સૂત્ર-નાલિકા-વર્ત-ધર્મ-ચર્મખેડ, પત્રકટકોદ, સજીવ-નિર્જીવ, શકુનરુત. સંમચ્છિમ ખેચર પંચેન્દ્રિયતિર્યંચની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ 72,000 વર્ષ છે. સમવાય-૭૨નો મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત ભાવાનુવાદ પૂર્ણ સમવાય-૭૩ સૂત્ર-૧૫૧ હરિવર્ષ, રમ્યક્ વર્ષની જીવાઓ 73901-17/19 + 1/2 લાંબી છે. વિજય બળદેવ 73,000 વર્ષનું સર્વાયુ પાળી સિદ્ધ યાવત્ મુક્ત થયા. સમવાય-૭૩નો મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત ભાવાનુવાદ પૂર્ણ | મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત “(સમવાય)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 52
