________________ આગમસૂત્ર 4, અંગસૂત્ર 4, “સમવાય' સમવાય-૨૦ સૂત્ર-૫૦ અસમાધિ સ્થાનો અર્થાત્ જે મોક્ષમાર્ગમાં રહેલ નથી તેને અસમાધિ કહે છે, આ અસમાધિના સ્થાનો એટલે કે ભેદો કે પર્યાયો 20 કહ્યા છે, તે આ પ્રમાણે 1. અત્યંત જલદી ચાલે, 2. પ્રમાર્યા વિના ચાલે, 3. ખરાબ રીતે પૂંજીને ચાલે, 4. અતિરિક્ત શય્યા, આસન રાખે, 5. રત્નાધિકનો પરાભવ કરે, 6. સ્થવિરનો ઉપઘાત કરે, 7. પ્રાણી ઉપઘાત કરે, 8. ક્ષણેક્ષણે ક્રોધ કરે, 9. અતિક્રોધ કરે, 10, પીઠ પાછળ અવર્ણવાદ બોલે, 11. વારંવાર નિશ્ચયવાળી ભાષા બોલે, 12. અનુત્પન્ન નવા કલેશને ઉદીરે, 13. જૂના કલેશને ખમાવીને શાંત કર્યા પછી ફરી ઉદીરે, 14. રજ-સહિત હાથપગ રાખે, 15. અકાળે સ્વાધ્યાય કરે, 16. કલહ કરે, 17. શબ્દ કરે રાત્રે., 18. ઝંઝા-ખટપટ કરે, 19. સૂર્ય હોય ત્યાં સુધી ખાય, 20. એષણા અસમિત. મુનિસુવ્રત અરિહંત 20 ધનુષ ઊંચા હતા. સર્વે ઘનોદધિઓ બાહલ્યથી 20,000 યોજન છે. પ્રાણતકલ્પ દેવેન્દ્ર દેવરાજને 20,000 સામાનિક દેવો છે. નપુંસકવેદરૂપ કર્મની બંધ સમયથી આરંભી વીશ સાગરોપમ કોડાકોડી બંધ સ્થિતિ છે. પ્રત્યાખ્યાન પૂર્વની 20 વસ્તુઓ છે. ઉત્સર્પિણી-અવસર્પિણી મળીને 20 સાગરોપમ કોડાકોડી કાલ કહ્યો છે. આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીમાં કેટલાક નારકોની સ્થિતિ 20 પલ્યોપમ છે. છઠ્ઠી પૃથ્વીમાં કેટલાક નારકોની 20 સાગરોપમ સ્થિતિ છે. કેટલાક અસુરકુમારોની સ્થિતિ 20 પલ્યોપમ છે. સૌધર્મ-ઈશાન કલ્પે કેટલાક દેવોની ૨૦-પલ્યોપમની સ્થિતિ છે. પ્રાણત કલ્પ દેવોની ઉત્કૃષ્ટ ૨૦સાગરોપમ સ્થિતિ છે. આરણ કલ્પ દેવોની જઘન્ય સ્થિતિ ૨૦-સાગરોપમ છે. જે દેવો સાત, વિસાત, સુવિસાત, સિદ્ધાર્થ, ઉત્પલ, ભિત્તિલ, તિગિચ્છ, દિશા સૌવસ્તિક, પ્રલંબ, રુચિર, પુષ્પ, સુપુષ્પ, પુષ્પાવર્સ, પુષ્પપ્રભ, પુષ્પકાંત, પુષ્પવર્ણ, પુષ્પલેશ્ય, પુષ્પધ્વજ, પુષ્પશૃંગ, પુષ્પસિદ્ધ, પુષ્પોત્તરાવતંસક વિમાને દેવપણે ઉત્પન્ન થાય તેમની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ ૨૦-સાગરોપમ છે. તે દેવો વીશ અર્ધમાસે આન-પ્રાણ, ઉચ્છવાસ-નિઃશ્વાસ લે છે, તેઓને 20,000 વર્ષે આહારેચ્છા થાય છે. કેટલાક ભવસિદ્ધિક જીવો 20 ભવ ગ્રહણ કરી સિદ્ધ-બુદ્ધ-મુક્ત-પરિનિવૃત્ત-સર્વ દુઃખાંતકર થશે. સમવાય -૨૦નો મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત ભાવાનુવાદ પૂર્ણ મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત “(સમવાય)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 26
