________________ આગમસૂત્ર 3, અંગસૂત્ર 3, “સ્થાનાંગ’ (239) નૈરયિકો ઉત્કૃષ્ટથી ત્રણ સમયવાળી વિગ્રહગતિથી ઉત્પન્ન થાય છે, એકેન્દ્રિયને છોડીને વૈમાનિક સુધી એમ જ જાણવું. સૂત્ર-૨૪૦ થી 245 (240) ક્ષીણમોહ(બારમાં ગુણસ્થાનવત) અહંન્ત ત્રણ કર્મ પ્રકૃતિઓનો એક સાથે ક્ષય કરે છે. તે આ - જ્ઞાનાવરણીય, દર્શનાવરણીય, અંતરાય. (241) અભિજિત નક્ષત્રના ત્રણ તારા છે. એ રીતે શ્રવણ, અશ્વિની, ભરણી, મૃગશીર્ષ, પુષ્ય, જ્યેષ્ઠા નક્ષત્રોના પણ ત્રણ-ત્રણ તારા છે. (242) અરહંત ધર્મ પછી અરહંત શાંતિ પોણો પલ્યોપમ ન્યૂન ત્રણ સાગરોપમ કાળ વ્યતિક્રાંત થતા સમુત્પન્ન થયા. (243) શ્રમણ ભગવંત મહાવીરથી ત્રીજા યુગપુરુષ સુધી મોક્ષમાર્ગ ચાલ્યો. અહંન્ત મલ્લીએ 300 પુરુષ સાથે મુંડ થઈને યાવત્ પ્રવ્રજ્યા લીધી. એ પ્રમાણે પાર્શ્વને પણ જાણવા. (244) શ્રમણ ભગવંત મહાવીરને 300 ચૌદપૂર્વીની ઉત્કૃષ્ટ સંપદા હતી. તેઓ જિન નહીં પણ જિના સમાન, સર્વાક્ષર સન્નિપાતી અને જિનની માફક અવિતથ કહેનારા એવા ચૌદપૂર્વીઓ હતા. (245) ત્રણ તીર્થંકર ચક્રવર્તીઓ થયા - શાંતિ, કુંથુ, અર. સૂત્ર-૨૪૬ થી 248 (246) રૈવેયકવિમાનના ત્રણ પ્રસ્તર કહ્યા-(૧)હેટ્રિઠમ, (૨)મધ્યમ, (૩)ઉપરિમ-રૈવેયક વિમાન પ્રસ્તટ. હેઠિમ ચૈવેયક વિમાન પ્રસ્તટ પણ ત્રણ પ્રકારે છે - હેટ્રિકમહેટ્રિઠમ, હેટ્રિકમમધ્યમ, હેટ્રિકમઉવરિમ રૈવેયક વિમાન પ્રસ્તટ. મધ્યમ રૈવેયક વિમાન પ્રસ્તટ પણ ત્રણ પ્રકારે - મધ્યમ હેટ્રિકમ, મધ્યમ મધ્યમ, મધ્યમ ઉવરિમ રૈવેયક વિમાન પ્રસ્તટ. ઉપરિમ રૈવેયક વિમાન પ્રસ્તટ પણ ત્રણ પ્રકારે છે - ઉરિમહેટ્રિકમ, ઉવરિમમધ્યમ, ઉવરિમ ઉવરિમ - રૈવેયક વિમાન પ્રસ્તટ. (247) જીવોએ ત્રણ સ્થાન વડે ઉપાર્જન કરેલા પુદ્ગલો પાપકર્મપણે એકઠા કર્યા છે - કરે છે - કરશે. તે આ રીતે - સ્ત્રી, પુરુષ, નપુંસકવેદે સંચિત. એ રીતે - ચયન, ઉપચયન, બંધ, ઉદીરણા, વેદન, નિર્જરા જાણવા. (248) ત્રિપ્રાદેશિક સ્કંધો અનંતા કહ્યા છે. એ રીતે યાવત્ ત્રિગુણ રૂક્ષ પુદ્ગલો અનંતા કહ્યા છે. સ્થાન-૩, ઉદ્દેશા-૪નો મુનિ દીપરત્નસાગરે કરેલ ભાવાનુવાદ પૂર્ણ સ્થાન-૩નો મુનિ દીપરત્નસાગરે કરેલ ભાવાનુવાદ પૂર્ણ મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “સ્થાન)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 45
