________________ આગમસૂત્ર 3, અંગસૂત્ર 3, “સ્થાનાંગ’ સમાન વર્ણવાળા છે - મલિ, પાર્શ્વ. બે તીર્થંકર વર્ણથી પદ્મ જેવા (રાતા) કહ્યા છે - પદ્મપ્રભ, વાસુપૂજ્ય. બે તીર્થંકર ચંદ્ર જેવા શ્વેત વર્ણી છે - ચંદ્રપ્રભ અને પુષ્પદંત (સુવિધિ). સૂત્ર-૧૧૭ થી 120 (117) સત્યપ્રવાદ (છઠા) પૂર્વની બે વસ્તુઓ-(વિભાગ) કહેલ છે. (118) પૂર્વાભાદ્રપદ, ઉત્તરાભાદ્રપદ, પૂર્વાફાલ્ગની, ઉત્તરાફાલ્ગની એ પ્રત્યેક નક્ષત્રના બબ્બે તારા છે. (119) મનુષ્યક્ષેત્ર અંતર્ગત બે સમુદ્રો કહ્યા છે - લવણ સમુદ્ર અને કાલોદ સમુદ્ર. (120) બે ચક્રવર્તી કામભોગોને ન તજીને અવસરે આયુ પૂર્ણ કરીને નીચે સાતમી પૃથ્વીમાં અપ્રતિષ્ઠાન નરકમાં નૈરયિક રૂપે ઉત્પન્ન થયા - સુભૂમ ચક્રવર્તી અને બ્રહ્મદત્ત ચક્રવર્તી. સૂત્ર-૧૨૧ થી 126 (121) અસુરેન્દ્રને વર્જીને ભવનવાસી દેવોની દેશ ઊન બે પલ્યોપમ સ્થિતિ કહી છે. સૌધર્મકલ્પમાં દેવોની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ બે સાગરોપમ કહી છે, ઈશાન કલ્પે દેવોની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ સાધિક બે સાગરોપમ કહી છે. સનકુમાર કલ્પમાં દેવોની જઘન્ય સ્થિતિ બે સાગરોપમ છે, માહેન્દ્ર કલ્પે દેવોની જઘન્ય સ્થિતિ સાધિક બે સાગરોપમની સ્થિતિ છે. (122) બે કલ્પોમાં કલ્પસ્ત્રી (દેવી)ઓ કહી છે - સૌધર્મ અને ઈશાનમાં. (123) બે કલ્પોમાં દેવો તેજોલેશ્યી કહ્યા છે - સૌધર્મમાં, ઈશાનમાં. 124) બે કલ્પોમાં દેવો કાયપરિચારક કહ્યા છે - સૌધર્મમાં, ઈશાનમાં. બે કલ્પોમાં દેવો સ્પર્શ પરિચારક કહ્યા છે - સનસ્કુમારમાં, માહેન્દ્રમાં. બે કલ્પોમાં દેવો રૂપ પરિચારક કહ્યા છે - બ્રહ્મલોકમાં, લાંતકમાં. બે કલ્પોમાં દેવો શબ્દ પરિચારક કહ્યા છે - મહાશુક્રમાં, સહસારમાં. બે ઇન્દ્ર મન પરિચારક છે - પ્રાણત, અચ્યતે. (125) જીવોએ બે સ્થાનમાં સામાન્યથી ઉપાર્જિત પુદ્ગલોને પાપકર્મપણાએ ગ્રહણ કર્યા છે - કરે છે અને કરશે - ત્રસકાયમાં ઉપાર્જેલા, સ્થાવરકાયમાં ઉપાર્જેલા. એવી રીતે ઉપચિત કર્યા છે - કરે છે - કરશે... બાંધ્યા છે - બાંધે છે - બાંધશે... ઉદીરણા કરી છે - કરે છે - કરશે... વેદન કર્યા છે - કરે છે - કરશે... નિર્જરા કરી છે - કરે છે - કરશે. (126) બે પ્રદેશવાળા સ્કંધો અનંતા કહ્યા છે, બે પ્રદેશોને અવગ્રાહીને રહેલ પુગલો અનંતા કહ્યા છે યાવતુ દ્વિગુણરૂક્ષ પુદ્ગલો અનંતા કહ્યા છે. સ્થાન-૨, ઉદ્દેશા-૪નો મુનિ દીપરત્નસાગરે કરેલ ભાવાનુવાદ પૂર્ણ સ્થાન–૨નો મુનિ દીપરત્નસાગરે કરેલ ભાવાનુવાદ પૂર્ણ મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “સ્થાન)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 25