________________ આગમસૂત્ર 3, અંગસૂત્ર 3, “સ્થાનાંગ’ (688) શ્રમણ ભગવંત મહાવીરના તીર્થમાં સાત પ્રવચન નિહ્નવો કહ્યા છે - બહુરતા, જીવપ્રદશિકા, અવ્યક્તિકો, સામુચ્છેદિકો, દોક્રિયા, ઐરાશિકો, અબદ્ધિકો. આ સાત પ્રવચન નિહ્નવોના સાત ધર્માચાર્યો હતા - જમાલી, તિષ્યગુપ્ત, આષાઢ, અશ્વમિત્ર, ગંગ, ષલક, ગોષ્ઠામાહિલ. આ સાત પ્રવચન નિહ્નવોના સાત ઉત્પત્તિનગરો હતા. તે આ (689) શ્રાવસ્તી, ઋષભપુર, શ્વેતાંબિકા, મિથિલા, ઉલ્લકાતીર, અંતરંજિકા, દશપુર. આ નિહ્નવોની ઉત્પત્તિના નગરો છે. સૂત્ર-૬૯૦ થી 698 (690) સાતા વેદનીય કર્મનો અનુભાવ સાત ભેદે કહ્યો છે - મનોજ્ઞ શબ્દ, મનોજ્ઞ રૂપ યાવત્ મનોજ્ઞ સ્પર્શ, મનસુખતા, વચનસુખતા. અસાતા વેદનીય કર્મનો કર્મનો અનુભાવ સાત ભેદે કહેલ છે - અમનોજ્ઞ શબ્દો યાવત્ વચનદુઃખતા. (691) મઘા નક્ષત્ર, સાત તારાવાળા કહ્યા છે. અભિજિત આદિ સાત નક્ષત્રો પૂર્વ દિશાના દ્વારવાળા કહ્યા છે તે આ - અભિજિત, શ્રવણ, ઘનિષ્ઠા, શતભિષા, પૂર્વાભાદ્રપદા, ઉત્તરાભાદ્રપદા, રેવતી. અશ્વિની આદિ સાત નક્ષત્રો દક્ષિણ દિશાના દ્વારવાળા કહ્યા છે. તે આ - અશ્વિની, ભરણી, કૃતિકા, રોહિણી, મૃગશીર્ષ, આદ્ર, પુનર્વસુ. પુષ્ય આદિ સાત નક્ષત્રો પશ્ચિમ દ્વારવાળા કહ્યા છે - પુષ્ય, આશ્લેષા, મઘા, પૂર્વાફાલ્ગની, ઉત્તરાફાલ્ગની, હસ્ત, ચિત્રા. સ્વાતિ આદિ 7 નક્ષત્રો ઉત્તર દ્વારવાળા છે-સ્વાતિ, વિશાખા, અનુરાધા, જ્યેષ્ઠા, મૂલ, પૂર્વાષાઢા, ઉત્તરાષાઢા. (692) જંબુદ્વીપમાં સોમનસવક્ષસ્કાર પર્વતમાં સાત કૂટો છે(૧૯૩) સિદ્ધ, સોમનસ, મંગલાવતી, દેવકુરુ, વિમલ, કંચન, વિશિષ્ટ. (694) જંબુદ્વીપમાં ગંધમાદન વક્ષસ્કાર પર્વતમાં સાત કૂટો છે(૧૯૫) સિદ્ધ, ગંધમાદન, ગંધીલાવતી, ઉત્તરકુરુ, સ્ફટિક, લોહીનાક્ષ અને આનંદન. આ સાત કૂટો જાણવા. (696) બેઇન્દ્રિય જીવોની જાતિ કુલકોટિ યોનિ પ્રમુખ સાત લાખ છે. (697) જીવો સાત સ્થાન નિર્વર્તિત પુદ્ગલોને પાપકર્મપણાએ વૃદ્ધિ કરેલ છે-કરે છે-કરશે, તે આ પ્રમાણે - નૈરયિક નિર્વર્તિત યાવત્ દેવ નિર્વર્તિત. એ રીતે વૃદ્ધિ યાવત્ નિર્જરામાં જાણવું. (698) સાત પ્રદેશિક સ્કંધો અનંતા કહ્યા છે. સાત પ્રદેશ અવગાઢ પુદ્ગલો યાવત્ સાતગુણ રુક્ષ પુદ્ગલો અનંતા જાણવા. સ્થાન-૭નો મુનિ દીપરત્નસાગરે કરેલ ભાવાનુવાદ પૂર્ણ મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “સ્થાન)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 108
