________________
સિદ્ધાંતોનું પણ ભાષાંતર કરવાનો વિચાર સંઘ સમક્ષ વ્યક્ત કર્યો, પરંતુ આની જાણ થતાં પૂ. આચાર્યશ્રી વૃદ્ધવાદીસૂરિ અને સંઘે તેઓને પ્રાયશ્ચિત્ત આપીને ગચ્છની બહાર કાઢી મૂક્યા.
ગુરુ તથા સંઘની આજ્ઞાનો વિનય અને નમ્રતાપૂર્વક સિદ્ધસેન દિવાકરજીએ સ્વીકાર કર્યો. તેઓ ગુપ્ત વેશમાં વિહાર કરતાં ઉજ્જયિની પધાર્યા અને વિક્રમ રાજાને પ્રતિબોધિત કર્યા. ત્યારબાદ બીજા રાજાઓ અને અન્ય ધર્મીઓને પણ જૈન ધર્મનું મહત્ત્વ દર્શાવીને પ્રતિબોધિત કર્યા. તેઓશ્રીની બહુવિધ પ્રતિભા તથા જૈન ધર્મ પ્રત્યે ભારે આદરભાવ જાણીને શ્રી સંઘે પ્રાયશ્ચિત્તપૂર્ણ થતાં પહેલાં જ પ્રાયશ્ચિત્ત પૂર્ણ થયાની ઘોષણા કરી પૂજ્યશ્રીને સંઘમાં ફરી સ્થાપિત કર્યા.
રાજકીય સન્માનનો પૂ. દિવાકરજી સ્વીકાર કરતા હતા. રાજાઓએ પૂજ્યશ્રીને સુખાસન (પાલખી) ભેટમાં આપી હતી. એટલે તેઓ પાલખીમાં બેસીને વિહાર કરતા હતા. ગુરુદેવ વૃદ્ધવાદીસૂરિને આ બાબત અનુચિત લાગી. જૈન સંતોએ પગપાળા વિહાર કરવો જોઈએ - આચાર્યધર્મનું પાલન કરવું જોઈએ. શિષ્યને પ્રતિબોધ આપવા પૂ. વૃદ્ધવાદિસૂરિ ઉર્જન પધાર્યા અને પાલખી ઉઠાવવાવાળા (ભોઈ) નો વેશ ધારણ કર્યો. ગુરુદેવે પાલખી ઉઠાવી. ગુરુદેવ ધીરેથી ચાલતા હતા અને તેઓના પગ લથડાતા હતા. પાલખીમાં બિરાજિત સિદ્ધસેન દિવાકરજીએ કહ્યું,
મૂરિમર મરીઝનો ન્યો દિ તા નાપતિ " વૃદ્ધવાદિસૂરિએ કહ્યું,
ર તથા વધતે ન્યો વઘતિ વધતે ”
અર્થાતુ ખોટા ક્રિયાપ્રયોગથી દુઃખ થઈ રહ્યું છે. આ સાંભળીને સિદ્ધસેન દિવાકરજી સમજી ગયા કે આ અવાજ અને ભૂલ સુધારનાર પોતાના પૂજ્ય ગુરુજી છે. તરત પાલખીમાંથી નીચે ઉતરીને ગુરુજીને વંદન કરીને ક્ષમાયાચના કરી તેમજ પ્રાયશ્ચિત્ત લઈને સદા માટે પાલખીનો ત્યાગ કર્યો.
મહાન પ્રતિભાશાળી સર્જક કવિશ્રી સિદ્ધસેન દિવાકરસૂરિજીનું વ્યક્તિત્વ
અજોડ છે. શ્રી હરિશ્ચંદ્રસૂરિ તેઓને ‘શ્રુતકેવળી' કહે છે. શ્રી હેમચંદ્રસૂરિ મ.સા. તેઓને ‘અનુસદ્ધસેન થવા;” અર્થાત્ કવિ કુલગ્રણી કહે છે. શ્રી દિવાકરસૂરિજીએ ન્યાયાવતાર, નયાવતાર, સન્મતિતર્કપ્રકરણ, ધાત્રીશદ શ્રી ત્રિશિકા, જિનસહસ્ત્રનામ, કલ્યાણમંદિર વગેરેનું સર્જન કર્યું છે.
શ્વેતાંબર સંપ્રદાયમાં આધસ્તુતિકાર, સર્વ દર્શનોનું વર્ણન કરનાર પ્રથમ તાર્કિક ચક્ર ચૂડામણિ ઉપનામથી ઓળખાય છે. પંડિત શ્રી સુખલાલજીએ લખ્યું છે, “આદ્ય જૈન તાર્કિક, આધ જૈન કવિ, આદ્ય જૈન સ્તુતિકાર, આધ જૈનવાદિ, આઘજૈન દાર્શનિક અને આદ્ય સર્વદર્શન સંગ્રાહક શ્રી સિદ્ધસેન દિવાકરજી છે.”
શ્રી સિદ્ધસેન દિવાકરસૂરિજી રચિત શ્રી કલ્યાણ મંદિર સ્તોત્ર પ્રભાવક અને કલ્યાણકારક છે. ૪૪ શ્લોકોમાં આ સ્તોત્રની આચાર્યશ્રીએ રચના કરી છે. શીર્ષક પણ યોગ્ય છે - કલ્યાણનું મંદિર - કોઈ એકનું નહિ. ભક્તિભાવપૂર્વક સ્તોત્રગાન કરવાથી સૌનું આત્મકલ્યાણ થાય છે. અતિ લોકપ્રિય આ સ્તોત્ર છે. આમાં આચાર્યશ્રીએ ૨૩ મા તીર્થકર શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનની સ્તુતિ કરી છે. વસંતતિલકા છંદમાં રચાયેલ આ સુંદર સ્તોત્ર છે.
ભાવભક્તિપૂર્વક આ સ્તોત્રની રચના કરવામાં આવી છે. મહાદેવના મંદિરમાં આ સ્તોત્રની રચના થઈ છે. સ્તોત્રનું ઉચ્ચારણ થતાં શિવલિંગમાંથી જિનેશ્વરદેવ પ્રગટ થયા છે. આ સ્તોત્રની ભાષા સરળ અને મધુર છે. સૂરિજી કહે છે કે શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનના નામસ્મરણથી જીવોનું ભવભ્રમણ દૂર થાય છે, જીવ પૂર્ણ થઈ જાય છે. શ્રી જિનેશ્વરદેવનું શરણ લેવાથી જીવ (સંસારસાગર) તરી જાય છે, આત્મા પરમાત્મા બની જાય છે. સાહિત્યિક દૃષ્ટિથી પણ આ ઉત્તમ સર્જન છે. ભાષાની સરળતા, મધુરતા, પ્રાસાદિકતા, છંદ તથા અલંકારોનો યથાર્થ ઉચિત પ્રયોગ મનને ખૂબ પ્રસન્ન અને આનંદિત કરે છે.
(મુંબઈ સ્થિત ગુણવંત બરવાળિયાના ૭૦ જેટલા પુસ્તકો પ્રગટ થયા છે. તેઓ જૈન વિશ્વકોશના સંપાદન કાર્ય સાથે જોડાયેલા છે. જૈન સાહિત્ય જ્ઞાનસત્રના આયોજનમાં રસ લે છે.) જૈન મંત્ર, સ્તોત્ર અને ચંદ્ર
નધારા ર૦