________________
૧૫
મોટી શાંતિમાં આવતો પાઠ શિવમસ્તુ સર્વ જગતઃ જૈન સમાજમાં પ્રખ્યાત છે. નાડોલ નગરમાં ચોમાસુ હતું. તે વખતે શ્રીશાકંભરી નગર મળે શાકિનીએ કરેલ મરકીના ઉપદ્રવે શ્રીસંઘ પીડાવાથી, તે શ્રીસંઘે માણસો મોકલી શ્રીમાનદેવસૂરિને હકીકત જાહેર કરી તે ઉપદ્રવ નિવારવા માટે વિનંતી કરી. તેથી પધા, જયા, વિજયા અને અપરાજિતા એ ચાર દેવીઓનું સાન્નિધ્ય છે જેમને એવા અને અત્યંત કરુણાભાવે કરીને સહિત એવા તે સૂરિએ ઉપદ્રવ નિવારવા અર્થે આ લઘુશાંતિ સ્તવનની રચના કરીને શાકંભરીના સંઘને મોકલ્યું. તેથી આ સ્તવન પોતે ભણવાથી અગર અન્ય પાસે સાંભળવા થકી અને સ્તવન વડે મંત્રિત જળ છાંટવાથી ઉપદ્રવ નાશ પામ્યો અને શાંતિ થઈ.
આમ, ઉપદ્રવની શાંતિ માટે લઘુશાંતિ અને મોટી શાંતિનો પાઠ બોલવાનો જૈન સમાજમાં પ્રખ્યાત રિવાજ છે.
(અમદાવાદ સ્થિત પ્રવીણભાઈએ જૈન ધર્મમાં જ્ઞાનમીમાંસા વિષય પર Ph.D. કરેલ છે. તેઓ દેશ વિદેશમાં જૈન ધર્મ પર પ્રવચનો આપે છે.) સંદર્ભ સૂચિ:(૧) પ્રબોધિકા, શ્રી પંચપ્રતિક્રમણ સાથે
કલ્યાણમંદિર સ્તોત્રના સર્જક આચાર્યશ્રી પૂ. સિદ્ધસેન દિવાકરજી
- ગુણવંત બરવાળિયા
આચાર્ય સિદ્ધસેન દિવાકરજી સંસ્કૃત અને પ્રાકૃત ભાષાના મહાન પંડિત હતા. તેઓશ્રીના સાંસારિક જીવન અને સર્જનાત્મક પ્રવૃત્તિઓ વિશે જુદા જુદા મંતવ્યો મળે છે. તેઓશ્રીના જીવન અને સમયની ચોક્કસ માહિતી મળતી નથી. ઉર્જન નિવાસી વિક્રમ રાજાના પુરોહિતના તેઓ પુત્ર હતા. તેઓની માતાનું નામદેવસિકા હતું. તેઓનું સંસારી નામ મુકુંદ હતું. વિક્રમની ચોથી સદીમાં તેઓ થઈ ગયા.
મુકુંદ પંડિત મહાજ્ઞાની હતા. તમામ ભારતીય દર્શનોના અભ્યાસી તથા તાર્કિક સમર્થ પ્રતિભાના તેઓ સ્વામી હતા. વાદ-વિવાદ કરવામાં તેઓ ખૂબ પ્રવીણ હતા. ભારતવર્ષના વિદ્વાનોએ તેઓનું આહ્વાન કર્યું હતું. કોઈપણ ધર્મ, સંપ્રદાય કે સાહિત્યના મૂર્ધન્ય પંડિતો સાથે વિવાદ કરવા તેઓ ઉત્સુક રહેતા, એટલું જ નહીં, વિવાદમાં જો કોઈ તેમને પરાજિત કરે તો તેના શિષ્ય બની જવાની પ્રતિજ્ઞા તેઓએ જાહેર કરી હતી.
શ્રી મુકુંદ પંડિત વિવાદ માટે ભારતભરમાં ફરી રહ્યા હતા. અનેક વિવાદોમાં તેઓએ વિજય પ્રાપ્ત કર્યો હતો. ગુજરાતના ભૃગુકચ્છ (ભરૂચ)માં ઘણા જ્ઞાની વિદ્વાનો જૈન મંત્ર, સ્તોત્ર અને યંત્ર
૧૬૧
જ્ઞાનધારા - ૨૦