________________
પૂજ્ય દ્વિવેદીજી કા આદર્શ દાન
૫૧
હલદીઘાટી કે સુપ્રસિદ્ધ યુદ્ધ મેં મહારાણા કા ઇતિહાસપ્રસિદ્ધ ઘેાડા ચેટક કામ આયા થા. હલ્દીાટ સે દે। મીલ દૂર ખલીયા-નામક ગ્રામ મેં ઉસકે સ્મારક મે એક ચબૂતરા અનાયા ગયા થા, કિન્તુ કુછ દિનાં કે બાદ યહ ચબૂતરા નષ્ટ । ગયા ઔર ઉસકે સ્થાન પર એક દૂસરા ચબૂતરા બનાયા ગયા, જે આજકલ વમાન હૈ. (મે–૧૯૨૯ના ‘“વિશાલ ભારત”ના સ ંપાદકીય લેખમાંથી)
१०० - पूज्य द्विवेदीजी का आदर्श दान
પૂજ્ય દ્વિવેદીજી ને અપને જીવન કી સ`પૂર્ણ કમાઇ ૬૪૦૦) કાશી—વિશ્વવિદ્યાલય કા ઇસ લિયે દે દિયે હૈં કિ ઉસકે વ્યાજ સે નિર્ધન કાન્યકુબ્જ વિદ્યાર્થિયાં કા તીન છાત્રવૃત્તિ દી જાય. દ્વિવેદીજી કા યહ આદર્શ દાન વાસ્તવ મેં અત્યંત પ્રશંસનીય હૈ. હિંદી સાહિત્યસેવિયેમાં કી આર સે અનેક દાન દિયે ગયે. હુાંગે, પર છતને પરિશ્રમ કે સાથ કમાયા હુઆ ધન શાયદ હી કિસી હિંદી લેખક ને ઇસ તરહ દાન મેં દિયા હાગા. દ્વિવેદીજી ઉન દિગ્ગજ લેખકૈાં મેં સે હૈ, જિનકા નામ આગે આનેવાલી હિંદી જનતા અત્યંત આદર કે સાથ સ્મરણ કરેગી. ઉસ સમય, જબ આજકલ કે અધિકાંશ હિંદી લેખકૈાં કે નામ વિસ્મૃતિ કે ગ મેં વિલીન હા ગયે હોંગે, દ્વિવેદીજી કા નામ હિંદી સાહિત્ય કી ક્ષિતિજ પર એક અત્યંત પ્રકાશમાન તારે કી તરહ ચમકતા હૈાગા. ઇમાનદારી ઔર નિયમિતતા, પરિશ્રમ ઔર યેાગ્યતા, સ્વાધીનતાપ્રેમ ઔર અખડપન કા જો સ્ટેડ હિંદી પત્રકારાં કે સામને ઉન્હાંને રખા હૈ, ઉસ તક પહુંચને કે લિયે અભી ખીસિયાં વર્ષ લગેગે. ઉનકે મુકાબલે કા દૂસરા કાઇ જર્નલિસ્ટ હિંદી સંસાર મેં તે વિદ્યમાન નહી'. ઉન્હાંને હિંદી પત્રકારેાં કે અપને ઇસ અમૂલ્ય દાન સે ગૌરવાન્વિત ક્રિયા હૈ. હમ નવયુવકૈાં મેં ઐસા કૌન હૈાગા, જિસકા મસ્તક સ્વયં હી ઇન વયેાવૃદ્ધ પત્રકાર કે ચરણાં મેં ન ઝુક જાવે ? ‘વિશાલભારત' ભી શ્રદ્ધા તથા નમ્રતાપૂર્વક ઉનકા અભિવાદન કરતા હૈ. (મે-૧૯૨૯ ના ‘‘વિશાલ ભારત”ના સંપાદકીય લેખમાંથી)
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com