Page Text
________________
૫૦
શુભસંગ્રહ-ભાગ ૭ મે
કા અવસર હી પડા.
ઓઝાછ કે કથનાનુસાર મહારાણુ કી જન્મતિથિ ૬ મઇ હૈ, મગર હિંદૂ તિથિ કે અનુસાર ઉનકા જન્મ પેક શુક્લા ૩ કે હુઆ થા ઔર તભી ઉનકી જયંતિ મનાને કા નિશ્ચય હુઆ હૈ. કવિવર રહીમ ને કહા હૈ:–
“રહિમ ન સોચે સૂર કો, બરિહુ કરત બખાન.’
મહારાણા પ્રતાપ સચ્ચે શૂરવીર થે, અતઃ ઉનકા આજીવનબૈરી ઉદાર-હૃદય અકબર ભી ઉનકી વીરતા કા લેહા માનતા થા. જિસ સમય મહારાણા કી મૃત્યુ કા સમાચાર અકબર ને સુના થા, વહ પ્રસન હોને કે સ્થાન મેં ઉદાસ હ કર સ્તબ્ધ હો ગયા થા. ઉસ સમય દરબાર મેં દુરસા આઢા નામક એક ચારણ ઉપસ્થિત થા, ઉસને તુરંત હી એક છપય પઢા–
અસ લેગે અણદાગ, પાઘ લેગે અણુનામી; ગૌ આડા ગવડાય, ચિકે બહતા ધુર વામી. નવરજે નહ ગયો, ન ગૌ આતમાં નવલી; ન ગૌ ઝરેખા હેઠ, જેઠ દુનિયાણ દહલી. ગહલત રાણ જીતી ગયે, દસણ મંદ રસણ ડસી;
નીસાસ મૂક ભરિયા નયણ, તે મૃત શાહ પ્રતાપસી.”
આશય–“હે ગુહિલોત રાણા પ્રતાપસિંહ ! તેરી મૃત્યુ પર શાહ (બાદશાહ) ને દાંતે કે બીચ જીભ દબાઈ ઔર નિઃશ્વાસ કે સાથ આંસૂ ટપકાયે; જ્યાંકિ તૂને અપને ઘોડે કો દાગ નહીં લગને દિયા, અપની પગડી કા કિસીકે આગે નહીં ઝુકાયા, તૂ અપના આડા (યશ) ગવા ગયા, તૂ અપને રાજ્ય કે દુરરે કે બાંએં કંધે સે ચલાતા રહા, નૌજ ન ગયા, ન આતાઁ (બાદશાહી ડેર) મેં ગયા, કભી શાહી ઝરેખે કે નીચે ખડા ન હુઆ ઔર તેરા રોબ દુનિયા પર ગાલિબ થા, અએવ – સબ તરહ સે જીત ગયા.”
બાદશાહ ને ઉસ ચારણ કે પુરસ્કાર દિયા, ઔર કહા કિ ઈસ કવિ ને હી મેરા ઠીક ભાવ સમઝા હૈ.
મહારાણા કા અગ્નિસંસ્કાર બંડલી નામક ગ્રામ કે સમી ૫ એક નાલે કે તટ પર હુઆ થા, જહાં ઉસકે સ્મારકસ્વરૂપ સફેદ પથ્થર કી આઠ સ્તંભેવાલી એક ટીસી છત્રી બની હુઈ હૈ, જે ઇસ સમય જીર્ણ-શીર્ણ દશા મેં હૈ.
મહારાણુ કે વંશધર આજ ભી મેવાડ કે શાસક હૈ. ઉલ્લે લાખ રૂ૫યે વાર્ષિક કી આય હૈ, કિંતુ કિતની લજજા કી બાત હૈ કિ મહારાણું કે સદશ મહાન પુરુષ કા સમારક બનાના તો દૂર
રહા, ઉનકી પ્રાચીન છત્રી કા જીર્ણોદ્ધાર કરનેવાલા ભી કોઈ નહીં હૈ! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
| SR No. | 035270 |
| Book Title | Shubh Sangraha Part 07 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Akhandanand Bhikshu |
| Publisher | Sastu Sahitya Vardhak Karyalay |
| Publication Year | 1931 |
| Total Pages | 640 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 43 MB |