________________
સૂર્યનમસ્કાર
૫૧૭
કરને કી-આવશ્યકતા હૈ કિ મનુષ્ય અપને કા આધ્યાત્મિક રૂપ મેં વ્યક્ત કર સકે. યહ કભી અન્ય પદ્ધતિયેાં મેં ઇસીલિયે પાઇ જાતી હૈ કિ ઉનમે ખીજ તથા વેદમ`ત્રાં કા સામંજસ્ય નહીં હૈ. ઇસ કારણ વે કૈવલ શારીરિક વિકાસ તક હી સીમિત રહે જાતી હૈ—— જીવન કે લિયે અપૂર્ણ હૈ. અનુવાદક ઈસી સંબધ મેં લિખતે હુંમંત્રભાગ સિકા મુખ્ય અંગ હૈ. ઇસકે! જો સ્ત્રીપુરુષ વિના મોંત્રપ્રયાગ કે કરેંગે, ઉનકે શરીર કેવલ ઐસે ખતે ગે જૈસે વિના સુગંધ કે પુષ્પ. મનેાખલ અથવા વિચારબલ, ભેાજન, વ્યસન તથા ઉપવાસ કા ઇસમેં જે વિધાન હૈ, વહ શરીરરૂપી પુષ્પ કી સુંદરતા કા ઉત્પાદક હૈ ”
..
સૂર્ય-નમસ્કાર ' કે ૮ રૂપ હૈ', જો ક્રમશઃ આતે હૈ' ઔર ઇસ પુસ્તક મેં સચિત્ર દિખાયે ગયે હૈં, જિનકી સહાયતા સે ક્રાઇ ભી ઈનકા અભ્યાસ ધર ડે, વિના ક્રાઇ ગુરુ બનાયે, કર સકતા હૈ. સાથ હી લેખક મહાશય ને અભ્યાસિયોં કે લિયે દિનચર્યાં તથા ભેાજનપાન કે કુષ્ઠ વિધાન ભી ખતલા દિયે હૈં. પુનઃ શુક્લ એવ કૃષ્ણ યજુવેંદવાલેાં કે લિયે અલગ-અલગ બીજમંત્ર ભી ઉષ્કૃત કર દિયે હૈ. સંપૂર્ણ પુસ્તક કા સારાંશ યહ હૈ કિ મનુષ્ય સૂર્યનમસ્કાર કે અભ્યાસ સે, શ્વાસક્રિયા કૈા અધિકૃત કર કે કિસ પ્રકાર દીધ આયુષ્ય તથા માનસિક એવં આધ્યાત્મિક વિકાસ કૈા પ્રાપ્ત કર સકતા હૈ. જીવન કા સબસે અધિક મહત્ત્વપૂર્ણ ચિહ્ન હૈ શ્વાસક્રિયા. શ્વાસ હી જીવન કી આશા હૈ. શ્વાસ કી ગહરાઇ અધિકસે–અધિક જીવની શક્તિ કી દ્યોતક હૈ ઔર ઉસકા ઉથલાપન જીવન કે ક્ષય કા સૂચક હૈ. વૈદિક ઔર ખીજમ ત્રાં કે સાથ સૂર્ય નમસ્કાર કરને મેં શ્વાસક્રિયા મેં જે નિયમન હોતા હૈ, વહી મનુષ્યજીવન કે શારીરિક અથવા આધ્યાત્મિક વિકાસ કા દ્વાર ખાલ દેતા હૈ. કિ ંતુ જૈસા હમ પહલે કહુ આયે હૈ, યહુ પરિચય કી નહીં. અભ્યાસ કી ચીજ હૈ. ઔર જિનકી દૃષ્ટિ મે સુખી જીવન એવં નીરાગ શરીર કા આર્થિક વિલાસિતા સે અધિક મૂલ્ય હા તથા લૌકિક એવં પારલૌકિક, ઢાનાં સુખાં કી જિન્હે કામના હૈ।, ઉન્હેં ઈસ પુસ્તક કા પઢ ફર કેવલ પુસ્તકે કી આમાારી મેં રખ દેને કી અપેક્ષા અભ્યાસ-ઇસકે અનુસાર અભ્યાસ–કરને કા નિશ્ચય પહેલે કર લેના ચાહિયે. કારણ વહી અભ્યાસ કરને કી ચીજ હૈ—ઔર ઇસકા મૂલ્ય ઈતના હૈ કિ સંસાર કી કાષ્ટ વસ્તુ ઇસકે બદલે મેં દે કર ભી આપ ઇસે નહીં પ્રાપ્ત કર સકતે, અભ્યાસ સે હી યહ પ્રાપ્ય હૈ. હમેં આશા હૈ, ‘સૂર્યનમસ્કાર’ કી એક-એક પ્રતિ પ્રત્યેક ભારતીય કે ધર રખી જાયગી. હમ મૂત્ર-લેખક કે ઔર સાથ હી ઇસકે અનુવાદક મહાશય કા, યહુ વાસ્તવિક જીવન
૪૪
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com