________________
૫૧૬
શુભસંગ્રહ–ભાગ ૭ મે ९८-सूर्यनमस्कार
(મૂલ-લેખક-ઔધરાજ્ય કે ચીફ શ્રીમંત બાલાસાહબ પંત પ્રતિનિધિજી; અનુવાદક, પં. ભગવતીપ્રસાદ પાંડે બી. એ. પ્રકાશક:૫૦ કૃષ્ણરામ મેહતા, લીડર પ્રેસ, ઈલાહાબાદ; સજિલ્ડ; ચિત્રસંખ્યા ૨૧; મૂલ્ય ના)
ઇસ પુસ્તક કા પરિચય હી કયા, યહ તો પરિચય કી નહીં, પ્રેકિટસ કી ચીજ હૈ. ગ્રંથકાર ઇસકે એક ઐસે મહાનુભાવ હૈં, જિન્હ, હમારે ધનીમાની ભારતીય ઔર રાજાઓ કી તરહ સુખસાધન કી–ભૌતિક વાસનાપૂર્તિ કરનેવાલે સાધને કી–કમી નહીં, તથાપિ અપને દેશવાસિયે કી જગહીનતા ઔર આયુષ્યક્ષીણતા કા ઉહૈ ઇતના ખ્યાલ હૈ, ઇતની ચિંતા હૈ કિ સુખ કી ગોદ મેં પલ કર ભી ઉનહેને કલ્પિત વિલાસ કે તિલાંજલિ દે દી, અપને કે તપાયા, ઇસ પ્રાચીન વ્યાયમપદ્ધતિ કા અભ્યાસ કિયા ઔર દેશવાસિયોં કે લિયે એક ભૂલે હુયે પથ પર ફિર સે પ્રકાશ ડાલા. હમારે દેશ મેં અધિકાંશ એસે લોગ હૈ, જિનકે જીવન કી વિલાસપ્રિયતા લેખક મહદય કી વૈભવપૂર્ણ સ્થિતિ કે મુકાબલે પાસિંગ ભી નહીં હૈ, ઔર ઉનહીંને સ્વયં ૧૭ વર્ષ તક ઈસકા પૂર્ણ અભ્યાસ કર કે તબ યહ અનુભૂત પ્રયોગ દેશવાસિયે કે સામને રખા હૈ, ઈસીસે હમ કહતે હૈં કિ યહ પરિચય કી નહી પ્રત્યુત અભ્યાસ કરને કી ચીજ હૈ. ઈસમેં પ્રાચીન ભારતીય વ્યાયામપદ્ધતિ કા વર્ણન હૈ ઔર યહ સચ હૈ કિ ચીફ સાહબ કી યહ કેાઈ મૌલિક રચના તે નહીં હૈ, તથાપિ ઉનકે દ્વારા ઇસકે અનવરત અભ્યાસ તથા પ્રવર્તન કા જે રૂપ પ્રાપ્ત હુઆ હૈ, વહ ઉનકા અપના હૈ ઔર ઈસ દષ્ટિ સે તો ઉનકી મૌલિકતા કી છાપ ભી ઇસમેં વિદ્યમાન હૈ, ઐસા કહા જા સકતા હૈ.
ભારત મેં આજ કિતની હી લોકલ વ્યાયામ-પદ્ધતિ કે સાથ સાથ પશ્ચિમી પદ્ધતિમાં ભી પ્રચલિત હૈ, કિંતુ યે પ્રાયઃ સભી મનુષ્ય કે શારીરિક વિકાસ પર રહી જોર દેતી હૈં. લેકિન શારીરિક વિકાસ હી તો મનુષ્યજીવન કા ધ્યેય નહીં હૈ. કેરા દૈહિક વિકાસ વાસનામૂલક હૈ. જબ તક દૈહિક સ્વાધ્ય કે સાથ મનુષ્ય કે આત્મિક સ્વાર્થ કી મહત્તા કા અનુભવ ન હો સકે, તબ તક વહ એકાંગીન હે, મનુષ્યજીવન કે લિયે પૂર્ણશ મેં સહાયક નહીં. યહ સંપૂર્ણતા તબ પ્રાપ્ત હોતી હૈ, જબ શારીરિક વિકાસ કે સાથ સાથ માનસિક એવં આત્મિક વિકાસ ભી પ્રફુટિત હોતા રહે. મન ઔર શરીર દોં કે એક ઐસે અભ્યાસ કી–એક ઐસી પદ્ધતિ દ્વારા વ્યાયામ
www.umaragyanbhandar.com
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat