________________
જીવન એર મૃત્યુ
૩૭ હૈ. દેખો, કેસી બુરી અવસ્થા હૈ; પરંતુ મુખ ચંદ્રવત ખિલા હુઆ હૈ ઔર તેજ સે ચમક રહા હૈ. ધન્ય હો દયાનંદ! તુમ ધન્ય હો ! તૂને જાતિ કે લિયે બ્રહ્મચર્ય કી શક્તિ કા અપૂર્વ દશ્ય દિખા કર હમેં ઉપકૃત કિયા, પરંતુ અજ્ઞાનવશ દેવ ! હમને ઈસકો ભુલા દિયા, ઔર મૃત્યુ કે મુખ કા ગ્રાસ બને હુયે હૈ. આજકલ કી વિચિત્ર પરિસ્થિતિ હૈ, કિ હમેં છોટી ઉમર મેં હી બુઢાપા આ ઘેરતા હૈ, ઔર બાલ શ્વેત હે ગિરને લગ જાતે હૈ. ઈસકા યહી કારણ હૈ કિ હમમેં રોગે કી પરમૌષધિ ઔર બુઢાપે કા એક મહાન શત્ર જો કિ બ્રહ્મચર્ય નામ સે પુકારા જાતા હૈ નહીં હૈ. યોગશાસ્ત્ર મેં મહામુનિ પતંજલિઝ લિખતે હૈં કિ –
ब्रह्मचर्य प्रतिष्ठायां वीर्यलाभौ। योग०
અર્થાત પૂર્ણ રીત્યા બ્રહ્મચર્ય કે પાલન સે વીર્યપ્રાપ્તિ હતી હે. જૈસી કિ બાલબ્રહ્મચારી ભીષ્મ કે ચહ વીર ૧૦૦ વર્ષ કી અવસ્થા મેં બડે બડે મહારથિયોં કા સામના કરતા હૈ, ઔર અંત મેં પ્રતિજ્ઞા કરતા હૈ કિ જબ તક સૂર્યોદય દક્ષિણાયન સે ઉત્તરાયણ મેં નહીં હોગા, મેં તાવત પ્રાણે કે નહીં ત્યાન્ગા. કથા ઐસી ઘર પ્રતિજ્ઞા કેાઈ વીર્યહીન કર સક્તા હૈ? કદાપિ નહીં. અસ્તુ. ઇસ પ્રકાર હમકે બ્રહ્મચર્ય કી રક્ષા કે લિયે ભરકસ પ્રયત્ન કરના ચાહિયે. બ્રહ્મચર્ય કી રક્ષા સદ્દવૃત્ત પર નિર્ભર હૈ. હમ સંસાર મેં નિત્ય પ્રતિ દેખતે હૈં કિ જબ પ્રત્યેક મનુષ્ય કિસી કામ કે આરંભ કરતા હૈ તે આરંભ કરને સે પૂર્વ અવશ્ય એક અશ્લીલ શબ્દ બોલતા હૈ. રોટી કો ઉઠાને કે લિયે, દાતુન તોડને કે લિયે, સ્નાન કરને કે પાની લેને કે લિયે, જબ ભી ઉઠતા બૈઠતા વ ચેષ્ટા કરતા, તભી ગાલી દેતા હૈ–અબ ઉસે યહ નહીં પતા કિ ઇન ગલિયાં કા મેરે આચરણ પર ક્યા પ્રભાવ પડતા હૈ. ઇસીકા કારણ હૈ કિ છેટે છેટે બાલક અનેક ધૃણિત દોષ મે પ્રારંભ સે હી ફેંસ જાતે હૈ. ઇસ લિયે જહાં અશ્લીલ બાતેં, અશ્લીલ ગીત હેતે હો વહાં બાલકે કે ક્યા કિસી મનુષ્ય કો ભી નહીં બેઠના ચાહિયે. જબ હમારા આચરણ પવિત્ર હોગા, તભી બ્રહ્મચર્ય કી રક્ષા અનાયાસ હો સકતી હૈ–ઔર બ્રહાચર્યરક્ષા હી જીવન કા મુખ્યાધાર (મૂલ) હૈ. જહાં હમારે ઋષિયાં ને યહ ઉક્ત જીવન આધાર બતાયા વહાં મૃત્યુ કા આધાર (મૂલ) બાલવિવાહ કો ભી બતાયા થા. આજ સંસાર મેં બાલવિવાહ કી કુપ્રથા પ્રારંભ હૈ, ઈસ લિયે હમારી જાતિ વ દેશ મેં બિમારિયાં કા ઔર મૌત કા સામ્રાજ્ય સ્થિર હો ગયા હૈ. આજ વહ બિમારિયે, જિનકા હમારે ચિકિત્સાશાસ્ત્રો મેં નામ ભી નહીં થા, આ ગઈ હૈ ઉસકા મૂલ કારણ યદિ કહા જાય તે અપવયસ્કી
www.umaragyanbhandar.com
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat