________________
vvvvvv4
૩૭૪
શુભસંગ્રહ ભાગ ૭ માં ફિર વહી ભેદનીતિ અખ્તિયાર કી કોશિશ કી જાને લગી, જિસ નીતિ કે સહારે બિના હાથ-પાંવ ફુલાયે કલાઇવ ને પ્લાસી કે યુદ્ધ મેં ફતહ પાઈ થી. ઈધર તે યે અંગ્રેજ બાહર ડેરા ડાલે ચુપચાપ અપની તાક મેં લગે થે ઔર ઉધર રાત મેં ઇન લોગોં કે અમે મેં ભી મીર કાસિમ કે હી આદમિયાં કી જમઘટ લગી રહતી થી. મીર કાસિમ કી સેના કે પતન કા એક કારણ ઔર હુઆ, જે હૈ:
નવાબ કે લિયે ઈસસે બઢકર દુર્ભાગ્ય કી બાત ઔર કયા હે સકતી હૈ કિ ઇધર અંગરેજ કે એમે મેં રાતભર જલસાજી કે બડે બડે મનસૂબે બાંધે જાને લગે ઔર ઉધર નવાબ કી સેના કાન મેં તેલ ડાલે નિશ્ચિંત પડી રહી. શત્રુઓ કે અચાનક ધાવા કા કુછ ભી ધ્યાન નહીં રખા ગયા. નવાબ કી સેનામેં તો ઈસ ગુમાન મેં ફૂલી હુઈ થી કિ ઐસે સુરક્ષિત સ્થાન તક, જહાં કેણાચાર્ય કે ચક્રવ્યુહ કી તરહ પ્રવેશ કરને કા એક હી માર્ગ હૈ, કિસ પ્રકાર શત્રુસેના આને મેં સમર્થ હો સકતી હૈ. તભી તો સભી સનિક અપને કર્તવ્યપાલન મેં બિલકુલ બેખબર હો રહે. ઇસકે અતિરિક્ત ભી કુછ મુસલમાન અફસર, જિનકે પાસ દ્રવ્ય થા, રાત મેં મદિરે કે નશે મેં ચૂર રહને લગે. ઐસે નશાબાજ અફસર રાત કે પ્રથમ પ્રહર મેં મદિરાદેવી કી ઉપાસના મેં હી વ્યસ્ત રહતે થે ઔર શેષ રાત્રિ વેશ્યાઓં કી નૃત્યક્રીડા દેખને મેં વ્યતીત કરતે થે. ઈતના હી નહીં, બહિક આગે બઢ કર વ્યભિચાર કા છિપા નૃત્ય ભી હોને લગા. યહ દેખતે હુએ યહ કહા જા સકતા હૈ કિ મીર કાસિમ કે દલ કો ભ્રષ્ટ કરને કા એક કારણ મદિરા
ઔર મંદ ચાલવાલી કામિની ભી હુઈ, લેકિન મીર કાસિમ કા એક વિશ્વાસી અફસર ઇસ કુસિત મદ્યપાન ઔર વ્યભિચાર કી ઓર આકર્ષિત નહીં હુઆ. ઉસ વીર કા નામ થી નજીફખાં. વહ સાવધાન ઔર મુૌંદ અફસર થા. જહાં એક એર ખેમાં મેં રાત રાતભર મદિરા, નૃત્ય ઔર ગાન કા અખાડા જમા રહને લગા, વહાં દૂસરી ઓર વહ વીર સૈનિક બરાબર ઈસી ચિંતા મેં રહને લગા કિ, કિસ ઢગ સે અંગરેજો સે લાહા લિયા જાય.
ઉસ સુરક્ષિત મોચેંબદી મેં પ્રવેશ કરને કા એક ગુપ્ત માર્ગ બી થા. અંગરેજ લોગ ઉસ ગુપ્ત રાહ સે અપરચિત થે; લેકિન ઉસ માર્ગ કા રહસ્ય માલૂમ હોને સે અંગરેજે કે લિયે મોચે ભંગ કરના સહજ કામ હે જાતા થા. અબ તક યહ ભેદ નહીં માલુમ રહને કે કારણ કે લોગ પંગુ બને બઠે થે. ઇધર નજીખાં પ્રતિ દિન રાત મેં કુછ ઈમાનદાર સૈનિકે કે લે કર ચુપકે સે ઉસી માર્ગ સે બાહર નિકલ પડતા થા ઔર ધીરે સે અંગરેજે કે કેમ્પ મેં છાપા માર કર થડે બહુત યુહ કે સામાન લટ કર ગાયબ હે
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com