Page Text
________________
૩૧૮
શુભસંગ્રહ-ભાગ ૭ મે પ્રભાવ થા; સાંપ્રદાયિક પંથ, મતભેદ યા કલહ ઉત્પન્ન નહીં હુઆ થા. શંકરાચાર્ય કા અદ્ભત મત સર્વમાન્ય થા ઔર સમાજ મેં યદ્યપિ શિવ, વિષ્ણુ, ભગવતી, આદિત્ય અથવા ગણપનિ કી વિભિન્ન ઉપાસનાર્થે પ્રચલિત થી, તથાપિ વિભિન્ન દેવતાઓ કે ઉપાસકે મેં ઠેષબુદ્ધિ અથવા અપને હી ઉપાસ્યદેવ કે વિષય મેં હઠ યા દુરાગ્રહ ઉત્પન્ન નહીં હુઆ થા.
હિંદુધર્મ કી વર્તમાન ઔર તત્કાલીન પરિસ્થિતિ મેં એક અત્યંત મહત્ત્વપૂર્ણ ભેદ હૈ, જિસકે કારણ તત્કાલીન લેગ હમારી અપેક્ષા અધિક સુખી થે. હિંદુ ધર્મ કી સામાજિક ઇમારત બહુત પ્રાચીન કાલ સે વર્ણાશ્રમ-વ્યવસ્થા કી ભિતિ પર ખડી કી ગઈ હૈ. પરંતુ ઉસ વ્યવસ્થા કા સ્વરૂપ ઈસ સમય બહુત અવ્યવસ્થિત ઔર ઉગજનક હો ગયા હૈ.
ઉસ સમય બ્રાહ્મણે-બ્રાહ્મણ અથવા ક્ષત્રિ-ક્ષત્રિયે મેં કોઈ ભેદભાવ નહીં થા. વે મેં ભી ભેદભાવ ઉત્પન્ન નહીં હુઆ થા. હમ પહલે બતા ચૂકે હૈ કિ ઉત્તરભારત કે રાજપૂત ક્ષત્રિય ઔર દક્ષિણ કે મહારાષ્ટ્રીય ક્ષત્રિયો મેં બરાબર રેટી-બેટી કા વ્યવહાર પ્રચલિત થા. યહી નહીં, તબ રાજપૂત કે ૩૬ કુલોં કી ગિનતી તક નહીં હુઈ થી. જાતિય મેં ભેદભાવ ન હોને ઔર ઉનકી અનેક ઉપજાતિયાં ન બનને સે ઉસ સમય દેશ મેં સુખશાંતિ વિદ્યમાન થી.
ઉસ સમય બ્રાહ્મણગણ ક્ષત્રિય-વૈ ઔર ક્ષત્રિય ગણુ કી બેટી ખ્યાહ સકતે થે. અનુલેમ વિવાહ સે ઉત્પન્ન હુઈ સંતાન માતા કે વણું કી સમઝી જાતી થી, ઉસકી કઈ સ્વતંત્ર જાતિ નહીં બની થી. યદિ ઐસી જાતિયાં બનતી તો ઉસી સમય કિતની હી ઉપજાતિમાં હો જાતી. કહીં કહીં તે એક હી વિપ્ર કી બ્રાહ્મણ, ક્ષત્રાણ ઔર વૈશ્ય જાતિ કી સ્ત્રિયા ઔર ઉનકી તીને વણે કી સંતાન દેખ પડતી થી. સબ સંતાન એકત્ર લાલિત–પાલિત હોને સે ઉનમેં ભેદભાવ નહીં ઉત્પન્ન હોતા થા. સબ કુટુંબી એકસાથે બૈઠ કર ભજન કરતે થે. માંસભક્ષણ કા નિષેધ ન હોને સે સબકા આહાર એક થા. એક હી પાત્ર સે સબ પાની પીતે થે, અતઃ સ્પર્શાસ્પર્શ કા ભી વિચાર નહીં થા. સબ સંતાન કે વ્રતબંધન આદિ સંસ્કાર એકત્ર ઔર સમાન રૂપ સે હેતે ઔર સબ વેદાધ્યયન કરતે થે. તબ લોગે કી ધારણા નહીં થી કિ વેદાધ્યયન કા અધિકાર કેવલ બ્રાહ્મણે કે હી હૈ. આજ-કાલ બ્રાહ્મણે કે છૂઆછૂત, વેદાધિકાર આદિ કે હઠ સે ક્ષત્રિયાદિ ઉનસે ભીતર હી ભીતર વિદ્વેષ રખતે હૈ, ચાહે ઉપર સે ભલે હી આદર પ્રકટ કરતે હે. તબ ઐસી દશા નહીં થી. તબ તીને જાતિય કે વેદાધિકાર થા, તને કા ખાનપાન એક થા, અનુલોમ વિવાહ પ્રચલિત થે ઔર છૂઆછૂત કા આડંબર
www.umaragyanbhandar.com
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
| SR No. | 035270 |
| Book Title | Shubh Sangraha Part 07 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Akhandanand Bhikshu |
| Publisher | Sastu Sahitya Vardhak Karyalay |
| Publication Year | 1931 |
| Total Pages | 640 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 43 MB |