________________
v
-
શુભસંગ્રહ-ભાગ ૭ મે તો અંત તક ડટા રહૂંગા. જૈસા ઉસને કહા થા વૈસા હી કિયા; જાન દે દી, લેકિન આન રખી. | સ્વાર્થ તો ઉસે છુ નહીં ગયા થા. કોઈ ભી કામ ઉસને અપને લિયે અપની પ્રસિદ્ધિ ઔર બડાઇ કે લિયે નહીં કિયા. જે કુછ કરતા થા-અપની પાટ કે લિયે, અપને દલ કે લિયે, જિસમેં ઉસકે દલવાલે કુછ કામ કર સકં–આગે બઢ સકે. યહી ઉસકી નીતિ થી: ઔર ઇસકે લિયે વહ સબ કુછ કરને કે તૈયાર રહતા. એક બાર બંગાલપ્રાન્તીય કોંગ્રેસ કમિટિ કે ચુનાવ કે અવસર પર રિટનિંગ ઑફિસર કે હાથ સે ઉસને જબર્દસ્તી નૌમિનેશન પેપર છીન લિયે થે, ફિર એક બાર અપને પિતાની જેબસે ચુના વિષયક એક ગુપ્ત કાગજ ઉડા લાયા થા. ઉસકે પિતા કોંગ્રેસધારા મોતીત સજજનકે ખિલાફ કામ કર રહે થે, વહ રાજનીતિકા બહુત પ્રેમી નહીં થા. વહ રાજનીતિક બહુત હી સડી-ગલી ચીજ સમઝતા થા.
- યદ્યપિ વહ સાધારણત: ખદર હી પહનતા થા, પર એકમાત્ર ચરખે સે સ્વતંત્રતા પ્રાપ્ત હોગી-ઇસ પર ઉસકા વિશ્વાસ નહીં થા. વહ પ્રાયઃ ચરખે કી હંસી ઉડાયા કરતા થા. મેં હી વહ ઈશ્વર કી સત્તા ભી નહીં માનતા થા. વહ કહતા, યદિ ઈશ્વર નામક કોઈ જીવ હતા, તો બેકસૂર ગરીબ પર અત્યાચાર કર્યો હોને દેતા ? જાતિપક્ષ કે ભેદવિભેદ કા વહ જાતી દુશ્મન થા. વહ અંતજાતીય વિવાહ કા પક્ષપાતી થા, મુસ્ટડે સાધુઓ સે વહ ચીઢતા થા ઔર ઉન્હે રાજનીતિક ક્ષેત્ર મેં કામ કરને કે લિયે ફટકારતા થા.
ભય કા હૈ વહ નામ ભી નહીં જાનતા થા. વહ નિભક થા, ગુલામ દેશ મેં રહો ઔર એક ગુલામ હોને પર ભી વહ સ્વતંત્ર થા. વહ પૈદા હુઆ, તે સ્વતંત્ર રહા ઔર મર કર તે સદા કે લિયે સ્વતંત્ર હો ગયા. ઉસકી સ્વતંત્રતા મેં બાધા નહીં થી, વિધ નહી થા, વહ બાધાઓ સે પરે થા.
ઉસે બચૅ સે બડા નેહ થા, ઔરોં કે ભી વહ પવિત્ર પ્રેમ કી દૃષ્ટિ સે દેખતા થા કિંતુ ઉસકી વિવાહ કરને કી કભી ઇચ્છા નહીં હુઇ, ઉલ્ટ જબ ઉસે અપને એક મિત્ર કે વિવાહ કરને કા સમાચાર મિલા, તે વહ બહુત દુઃખી હુઆ થા.
સતે-જાગતે, ઉઠતે-બઠત વહ આઝાદી કા હી સપના દેખા કરતા થા, ઉસીકી બાત સોચતા થા. માતૃભૂમિ કે સ્વતંત્ર બનાને કે લિયે ઉસકા પ્રાણુ લાલાયિત રહતા થા, વહ સ્વતંત્રતા કા દિવાના થા, વહ ઇસીકે લિયે જતા રહા ઔર ઇસકે લિયે મરા. કૌન જનતા હૈ, અભી ઐસે કિતને હરે–ભરે, છતે-જાગતે, બિના ખિલે ગુંચે કી ભેંટ પા કર વહ દેવી પ્રસન્ન હેગી !
| (સપ્ટેમ્બર-૧૯૨૯ ના “યુવક”માંથી)
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com