________________
પપપપ - પ » *
રપર
શુભસંગ્રહ-ભાગ ૭ એ સા વિહાર હૈ, ઔર એક ડાકબંગલા ભી બના હુઆ હૈ.
રાજગૃહ મેં ખુદાઈ (એકસમાવેશન) પૂર્ણરૂપ સે નહીં હુઈ. સન ૧૯૦૬ સે ૧૯૦૯ તક જે ખુદાઈ હુઈ, ઉસસે કેાઈ સંતેષજનક અન્વેષણ કા કાર્ય નહીં હુઆ; કેવલ સૂક્ષ્મ રૂપ સે પરીક્ષા હુઈ. ભારતવર્ષ કે પ્રાચીનતમ સ્થલ કે રહસ્ય અબ ભી ગુપ્ત પડે હૈ. ઈસ કારણ ઇસ સ્થાન કી ગવેષણપૂર્ણ ખુદાઈ કી આવશ્યકતા હૈ. પુરાતત્ત્વવેત્તાઓ કા ધ્યાન ઇસ ઓર અવશ્ય આકૃષ્ટ હુઆ હૈ. પરંતુ ધનાભાવ કે કારણ કે ભી કુછ નહીં કર રહે હૈં. આશા હૈ સરકાર કા ખોજવિભાગ ફિર સે ઈસ સ્થાન કી ખુદાઈ કરાને કા પ્રબંધ કરેગા.
| ( “માધુરી”ના એક અંકમાંથી)
४१-पटने की ओरियंटल लाइब्रेरी
(લેખક-શ્રીગિરીનારાયણસિંહ) પટને કી એરિયંટલ લાઈબ્રેરી સચમુચ એક ગૌરવ કી ચીજ હૈ. યદ્યપિ વહ મુસ્લિમ સાહિત્ય કા ભાંડાર હૈ ઔર વિશેષતા મુસ્લિમ ઐશ્વર્ય કે ચિત્રોં કા હી ચિત્રાધાર હૈ, ફિર ભી વહ સારે સંસાર કે સાહિત્યપ્રેમિ કે લિયે આદરણીય લાઇબ્રેરી હૈ. વિદ્યા કા વહ વિમલ સ્ત્રોત ઔર જ્ઞાન કા વહ શાંતિદાયી વિશ્રામાગાર સચમુચ દો-દો ડૂબકિયાં લગાને ઔર એક ઘડી ઠહર કર જીવન કો સફલ કર લેને હી લાયક હૈ.
કિંતુ સાધન કે રહતે હુએ ભી, હમ સાધારણ પ્રાણિયું કે લિયે, ઉનકા યથોચિત ઉપયોગ કરના કઠિન હૈ. યહાં ન તે અરબી
ઔર ફારસી કી યેગ્યતા હૈ, ન ઉનસે પ્રેમ, ઔર ન ઉન્હેં અપનાને કી ઉત્કંઠા હી ! મગર ફિર ભી, યહ કૌન કહ સકતા હૈ કિ અરબી-ફારસી કા યહ સર્વાંગસુંદર સંગ્રહાલય હી ઉપેક્ષણય હૈ? યહી કર્યો, ઉન સાહિત્ય પર શ્રદ્ધાભક્તિ ન રખતે હુએ ભી મેં ઈસ સંગ્રહાલય કા કાયલ હૈં. ઇસકી સહજ સુંદર સજાવટ, બહુમૂલ્ય પુસ્તકે ઔર નયનાભિરામ ચિત્રાં ને મુઝે સૈકડે બાર અપની એર આકર્ષિત કિયા હૈ.
ઉપર્યુક્ત પુસ્તકાલય જિસ મહાપુરુષ કી અમર કીતિ હૈ, ઉનકા નામ હૈ ખુદાબક્ષખાં. આપકા જન્મ એક બડે હી કુલીન
ઔર કૃતવિઘ કુલ મેં, બિહાર પ્રદેશ કે છપરાનામક નગર મેં, સન ૧૮૪૬ ૪૦ કી દૂસરી અગસ્ત કે હુઆ થા. આપકે પિતામહ મરતે સમય ૩૦૦ પ્રાચીન હસ્તલિખિત પુસ્તકે છોડ ગએ છે. આપકે પૂજ્ય પિતા ને ઉન ૩૦૦ મેં ૧૨૦૦ ઔર જેડ કર
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com