________________
૨૨૮
શુભસંગ્રહ–ભાગ ૭ મે શીધ્ર હી વિલુપ્ત હો જાયેગા. ઇસી ઉદ્દેશ સે આચાર્ય નાનક ને સિખ સંપ્રદાય કી સંસ્થાપના કી. ઉન્હોંને જાતિ ઔર વર્ણ કે વિભેદ કે હટા દિયા ઔર પ્રત્યેક સમાનતા કે સિદ્ધાંત પર ઉહેને મનુષ્ય કે પદ કી પ્રતિષ્ઠા પ્રતિષ્ઠિત કી. ઇસી લિયે સિખ માત્ર એકદૂસરે કે “ભાઈ' કહતે હૈ ઔર સિખ માત્ર પરસ્પર વિવાહ, ખાનપાન કર સકતે હૈ. કહને કા તાત્પર્ય યહ હૈ કિ ગુરુદેવ નાનક ને જાતિ ઔર વર્ણ કે વિષમય પ્રભાવ સે મૂર્ણિત પડી હુઈ હિંદુજાતિ કે ફિર સે સચેત ઔર સજગ બનાને કે લિયે સિખ સંપ્રદાય કી સંસ્થાપના કી થી. સ્વયં ગુરુદેવ નાનક ને અપને પુત્ર કે ગદ્દી ન દે કર અપને શિષ્ય કે અપના ઉત્તરાધિકારી બનાયા થા ઔર ઈસ પ્રકાર ઉન્હોંને મેગ્યતા હી કે ઉચ્ચ પદપ્રાપ્તિ કા એકમાત્ર અધિકાર અંગીકાર કિયા થા. સિખ ધર્મ કા ઈતિહાસ ઇસ બાત કા સાક્ષી હૈ કિ સિખ ને અપૂર્વ તેજસ્વિતા ઔર અદમ્ય સાહસ કે સાથ ધર્મ ઔર માનવ અધિકાર કી રક્ષા કી હૈ. ગુરુદેવ નાનક ને જિસ વૃક્ષ કે લગાયા થા, ઉસે પરવત ગુરુઓ ને અપને સ્વાર્થત્યાગ ઔર તપ સે સિંચ કર બડા કિયા. ગુરુ ગોવિંદસિંહ સિખસંપ્રદાય કે અંતિમ ગુરુ . કહા જાતા હૈ કિ સ્વયં આચાર્યદેવ નાનક ને ગુરુવર ગોવિંદસિંહ કે રૂપ મેં અવતાર લે કર સિખ–ધર્મ
ઔર સીખ-જાતિ કી મુસલમાને કે અત્યાચાર સે રક્ષા કી થી. કુછ ભી હૈ, પર ગુરુ ગોવિંદસિંહ કા જીવન ત્યાગ, તેજ ઔર તપ કા મૂર્તિમાન આદર્શ ઔર ઉજજવલ ઉદાહરણ હૈ. વૈસે તે સભી ગુરુઓ ને અપૂર્વ ત્યાગ ઔર તેજ કે દ્વારા સિ કી શક્તિ કે બઢાયા થા; પરંતુ અંતિમ ગુરુ ગોવિંદસિંહજી ને જિસ પ્રકાર અપને સર્વસ્વ કે સિખ સંપ્રદાય કી રક્ષા મેં ઉત્સર્ગ કર દિયા થા, ઉસે દેખ કર યહ કહના હી પડતા હૈ કિ વે સિખે કે અંતિમ ગુરુ હે કર ભી સબકે શીર્ષસ્થાનીય થે. સંભવ હૈ ઇસી કારણસે ઉનકે ઉપરાંત ફિર કોઈ ગુરુ ન હુઆ હે. કહા જાતા હૈ કિ ગુરુ ગોવિંદસિંહજી ને સારી “ગુસઆઈ સમાપ્ત કર દી થી. સચ પૂછા જાય તો ઈસ કથન મેં અતિશયોક્તિ નહીં હૈ. વાસ્તવ મેં ઉન્હોને અપને અપૂર્વ ત્યાગ, અખંડ તપ એવં સમજજવલ તેજ સે સિખગુરુ કે પવિત્ર પદ કો ઔર ભી મહિમામય એવં ગૌરવમય બના દિયા થા. ગત પૌષ શુક્લ સપ્તમી કે ઈસી પરમ પૂજ્ય ગુરુવર્ય ગોવિંદસિંહ કી જન્મતિથિ થી. ઇસી લિયે ઈસ પુણ્ય અવસર પર હમ ઉનકી પવિત્ર મહિમામયી સ્મૃતિ કે ચરણતલ પર અપની શ્રદ્ધા કી અંજલિ સમર્પણ કર કે અપનેક કૃતકૃત્ય કરના ચાહતે હૈ.
ગુરુ ગોવિંદસિંહ મેં ઉન સમસ્ત ગુણોં કા પૂર્ણ પ્રકાશ થા, જે ભગવાન કૃષ્ણ કી વ્યાખ્યા કે અનુસાર એક નિષ્કામ કર્મગી
www.umaragyanbhandar.com
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat