________________
૧૮ર
શુભસંગ્રહ–ભાગ ૭ માં બ્રાહ્મણ કે દેવતા સમઝતા હૈ. હે સ્થિતપ્રજ્ઞ ! આપ શુભકીર્તિયુક્ત પુરુષે મેં અગ્રગણ્ય હૈ. આપ વહ મહાપુરુષ હૈ જિનકે ચરણકમલ ઉન્હીં કે હૃદય મેં રહતે હૈ જે દૂસરોં કે દુઃખ દેના છોડ ચુકે હૈ.'
ઈસસે પતા લગતા હૈ કિ રાજાઓ ઔર સચ્ચે બ્રાહ્મણે મેં કિતની ઉચ્ચકોટિ કી નિઃસ્વાર્થતા, નિષ્કામતા તથા પ્રેમ કી ભાવના હોની ચાહિયે, તથા કિસ પ્રકાર દોને કો સબકે કલ્યાણ કે લિયે દ્રસ્ટિ કી ભાંતિ પરસ્પર સહયોગ કરને ચાહિયે. ઐસે રાજા ઔર બ્રાહ્મણે કી અપની સંપત્તિ તો કેવલ જ્ઞાન, પ્રકાશ ઔર ભગવશ્ચિંતન હી હૈ. યદિ ભારત ઈસી દશા કો પુનઃ પ્રાપ્ત હો જાય તો યહ કૈસા સુખી દેશ હો જાયેગા ? મેં સમઝતા હૂં કિ ભૂમિદેવ હોને કે કારણુ બ્રાહ્મણે કા યહ પ્રથમ કર્તવ્ય હૈ કિ વે ઈસ પથ મેં અગ્રસર હોં. યદિ વે અપને હૃદય મેં શ્રીરામચંદ્રજી કે ચરણ તથા ઉનકે યથાર્થ બ્રાહ્મણ પ્રેમ કે ધારણ કર માર્ગ મેં અગ્રેસર હાંગે તો અબ ભી ધર્મરાજ્ય-રામરાજ્ય કે પુનઃ સ્થાપિત કર સકેંગે. મહારાજ પૃથું ને શ્રીમદ્ભાગવતપુરાણ કે ચૌથે સ્કંધ કે ઇક્કીસર્વે અધ્યાય મેં સ્પષ્ટ સમઝા દિયા હૈ કિ રાજ્યશક્તિ કા ઉદભવ ઔર વિનાશ પ્રજા કી ધર્મનિષ્ઠા પર અવલંબિત હૈ. હમ સ્વયં અપને ભાગ્ય કે વિધાતા હૈ.
૪–અહા ! દેશ કી ઉસ સમય કેસી સ્થિતિ હોગી જબ શ્રીરામચંદ્રજી ધર્મ યા સત્યાચરણદ્વારા ઈસ દેશ પર રાજ્ય કરતે હેગે? ઈસ વિષય કા એક સુંદર ચિત્ર શ્રીશુકદેવજી ને ખિંચા હૈ -
रामे राजनि धर्मज्ञे सर्वभूतसुखावहे ॥ वनानि नद्यो गिरयो वर्षाणि द्वीपसिन्धवः । सर्षे कामदुघा आसन् प्रजानां भरतर्षभ । नाधिव्याधिजराग्लानिर्दुःखशोकभयलमाः । मृत्युश्वानिच्छतां नासीद्रामे राजन्यधोक्षजे ॥
(ભાગવત ૯, ૧૦, ૫૨-૫૪). જબ પ્રાણીમાત્ર કે સુખ પ્રદાન કરનેવાલે ધર્મજ્ઞ શ્રીરામચંદ્રજી રાજ્ય કરતે થે ઉસ સમય વન, નદી, પહાડ, દેશ, દ્વીપ ઔર સમુસભી પ્રેમપૂર્વક પ્રજા કે મનચાહી વસ્તુ દેતે થે. આધિ, વ્યાધિ, જરા, ભય, લાનિ, કલેશ, દુઃખ ઔર શક બિલકુલ નહીં થે, યહાં તક કિ મૃત્યુ ભી પ્રજા કે પાસ ઉનકી ઈચ્છા કે વિરુદ્ધ નહીં આતી થી. જબ ભગવાન રામચંદ્રજી શાસન કરતે થે તબ દેશ કી ઐસી અવસ્થા થી, યહ બાત મૂઢમતિ કે સમઝમેં નહીં આ સકતી.
જબ પ્રત્યેક મનુષ્ય આત્મસંતુષ્ટ હે દૂસરોં કે કલ્યાણ મેં રત રહતા હૈ, તબ દેશભર મેં યજ્ઞ કી ભાવના કા આધિપત્ય હે જાતા
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com