________________
શ્રી શુકદેવજી ઔર રામાયણ ૧૮૧ ગયા હૈ વહાં ઉનને સચ્ચે બ્રાહ્મણ, રાજા ઔર રાજ્ય સંબંધી આદર્શી કી વિશદ વ્યાખ્યા કી હૈ.
भगवानात्मनात्मानं राम उत्तमकल्पकैः । सर्वदेवमयं देवमीज आचार्यवान्मखैः ॥ होत्रेऽददाद्दिशं प्राची ऋत्विजे दक्षिणां प्रभु । अध्वर्यवे प्रतीची च उदीची सामगाय सः॥ भाचार्याय ददौ शेषां यावती भूस्तदन्तरा । मन्यमान इदं कृत्स्नं ब्राह्मणोऽर्हति निःस्पृहः ॥ इत्ययं तदलङ्कारवासोभ्यामवशेषितः । तथा राज्यपि वैदेही सौमङ्गल्यावशेषिता । ते तु ब्रह्मण्यदेवस्य वात्सल्यं वीक्ष्य संस्तुतम् । प्रीताः क्लिन्नधियस्तस्मै प्रत्यर्थेदं बभाषिरे । अप्रत्तं नस्त्वया किन्नु भगवन् भुवनेश्वर । यनोऽन्तहृदयं विश्य तमो हंसि स्वरोचिषा। नमो ब्रह्मण्यदेवाय रामायाकुण्ठमेधसे । उत्तमश्लोकधुर्याय न्यस्तदण्डार्पितांघ्रये ॥
(ભાગવત ૯, ૧૧, ૧-૭) તદનંતર સર્વદેવમય પરમદેવ ભગવાન રામચંદ્રજી ને આચાર્યદ્વારા બતલાયી હુઈ વિધિ સે પરમાત્મા કી પૂજા કે નિમિત્ત બહુત સે ય કા અનુષ્ઠાન કિયા. હોતા કે પૂર્વ દિશા કા રાજ્ય, ઋવિજ કે દક્ષિણ કા રાજ્ય, અવયું કે પશ્ચિમ કા રાજ્ય ઔર ઉદગાતા કે ઉત્તર કા રાજ્ય દક્ષિણ મેં દે દિયા. બીચ મેં બચી હુઈ પૃથ્વી ભી આચાર્ય કે દે ડાલી. શ્રીરામ ને સાચા કિ કેવલ ઈચ્છારહિત બ્રાહ્મણ હી વાસ્તવ મેં સમસ્ત રાજય કે અધિકારી હોને યોગ્ય હૈ; કાંકિ સ્વાર્થહીન બ્રાહ્મણ જરા–સા અંશ ભી અપને ઉપયોગ મેં ન લા કર સચ્ચે ટ્રસ્ટી કી ભાંતિ સબકી ભલાઈ મેં હી ઉસકા પ્રયોગ કરેંગે. અતઃ ભગવાન રામચંદ્રજી ને અપને શરીર કે વસ્ત્રાલંકારે કે અતિરિક્ત સભી વસ્તુઓ કા દાન કર દિયા. ઈસી પ્રકાર મહારાની સીતા ને ભી સબ કુછ દે ડાલા, ઉનકે શરીરપર કેવલ મંગલસૂત્ર બચ ગયા. શ્રી રામચંદ્રજી કા ઐસા વાત્સલ્ય ઔર ઉદારભાવ દેખ કર બ્રાહ્મણગણ અત્યંત પ્રસન્ન હુએ. ઉનકા હદય દ્રવિત હો ગયા. અબ્રુપૂર્ણ નેત્ર દ્વારા વે સમસ્ત પૃથ્વી શ્રીરામજી કે લૌટાતે હુએ કહને લગે હે પૃથ્વીપતિ ભગવન્! જબ આપને હમારે હૃદય મેં પ્રવેશ કર કે અપને પ્રકાશ સે હમારા અજ્ઞાનાશ્વકાર હર લિયા હૈ, તબ ઐસી કૌનસી વસ્તુ હૈ જિસે આપને હમ લોગે કે નહીં દિયા હૈ? હમેં સબ કુછ મિલ ગયા હૈ. હમલોગ ઐસે મહાપુરુષ કે સામને સિર ઝુકાતે હૈં, જે ઈચ્છારહિત નિઃસ્પૃહ
શુ. ૧૬
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com