Page Text
________________
૧૬૫
કુમારિલભટ્ટ સન્ ૬૮૫ મેં પ્રયાગ કે એક વેદપાઠી બ્રાહ્મણ કે ઘર મેં એક બાલક કા જન્મ હુઆ, ઉસકા નામ સુહ્મબ્રણ્ય રખા ગયા. કુછ દિન તક સુબ્રહ્મણ્ય કે અપને પિતા સે હી શિક્ષા મિલતી રહી. ઇસકે બાદ કાશીજી મેં યા ઉસકે પાસ ઉસને સમસ્ત શાસ્ત્ર કા અધ્યયન કિયા. ઉસકી બુદ્ધિ કુશાગ્ર થી રહી. છેડે હી દિને મેં વહ એક મર્મજ્ઞ તથા વાદપટુ વિદ્વાન હો ગયા. પઢતે સમય અનેક બાર ઉસે ઈસ બાત કા અનુભવ હુઆ કિ બૌદ્ધરાજે તથા સાધારણ જન વેદવિદ્યા કે પઢને—પઢાનેવાલે કે અનેક કષ્ટ પહુંચાત હૈ તથા ઉન્હે અપના સ્થાન છેડ કર અન્યત્ર ચલે જાને કે વિવશ કરતે હૈ. ઇસ પ્રકાર બાલક સુબ્રહ્મણ્ય કે તત્કાલીન પરિસ્થિતિ કા અછા જ્ઞાન હો ગયા. એક દિન વહ કાશી કી કિસી ગલી સે જા રહા થા, ઉપર સે રાજકુમારી “વેદવ્રતા” કે વૈદિક ધર્મ કી દુર્દશાસૂચક શેકશબ્દ ઉસકે કર્ણગોચર હુએ, ઉસને સુના
नाग्निहोत्रं श्रुत?षो नाचारो वेदबोधितः । क्रमाभिहन्त किं ब्रूमः को वेदानुद्धरिष्यति ॥
યહ સુનતે હી બ્રહ્મચારી સુબ્રહ્મણ્ય કા હૃદય ભર આયા. ઉસને તુરંત અપને કર્તવ્ય કા ખ્યાલ કર કે રાજકુમારી કે ઈન શબ્દ મેં ઉત્તર દિયા–
माशुचो वर्धसे दिष्टया भद्रे भद्रं वचस्तव ।
एष कौमारिलो नाम वेदानुद्धतुमुद्यतः ॥
ઈસ તરહ રાજકુમારી કે સામને વેદદ્ધાર કી પ્રતિજ્ઞા કર ઔર ઉસે સાત્વના દે કર બ્રહ્મચારી સુબ્રહ્મણ્ય વહાં સે બિદા હુઆ. કહતે હૈ, બાદ કે ઇસ રાજકુમારી કે સાથ ઉસકા વિવાહ હુઆ થા. જે હે, ઇસકે બાદ જબ વહ બૌદ્ધોં કે સાથ વાદવિવાદ કરને કે તત્પર હુઆ, તબ ઉસે અપને મેં બૌદ્ધ દર્શન કે જ્ઞાન કી કમી માલૂમ હઈ. અતએ વહ વિહાર જ કર એક બૌદ શાલા મેં અપને કો બૌદ્ધ બતલા કર કુમારિબ નામ સે પ્રસિદ્ધ હો કર પઢને લગા. એક દિન બૌદ્ધ ગુરુ વેદ કી નિંદા કરને લગે. યહ સુન કર ઉસકે હૃદય કે બડી ચેટ લગી. યદ્યપિ બેલા તે કુછ નહીં, તો ભી ઉસકી આંખેં સે આંસૂ ટપક પડે. કિસી બૌદ્ધ ને યહ દેખ લિયા. તુરંત વહ જાન ગયા કિ યહ કાઈ બ્રાહ્મણ હૈ, બૌદ્ધ દર્શન કે ખંડન કે લિયે ગુપ્ત રીતિ સે પઢ રહા હૈ. યહ બુદ્ધિમાન ભી હૈ, અવશ્ય ખંડન કરેગા. યહ સોચ કર બૌદ્ધોં ને રાત કો છત સે સુબ્રહ્મણ્ય કે ઢકેલ કર માર ડાલને કા નિશ્ચય કિયા. ઈસી વિચાર સે રાત મેં ઉસે ઢકેલ દિયા. ગિરતે સમય ઉસકે મુંહ સે યે શબ્દ નિકલે કિ યદિ વેદ સત્યપ્રમાણુ હૈ, તે મેં ઉસકી શરણ મેં હું, મેરી રક્ષા કરે. કુમારિલ ને કહા થા–
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
| SR No. | 035270 |
| Book Title | Shubh Sangraha Part 07 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Akhandanand Bhikshu |
| Publisher | Sastu Sahitya Vardhak Karyalay |
| Publication Year | 1931 |
| Total Pages | 640 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 43 MB |