Page Text
________________
mannnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnn
કુમારિલભ કી અવસ્થા મેં માનેં ઔર કુમારિલ કી ઉસ સમય અવસ્થા ૫૦ વર્ષ કી માન લેં તે ઉનકા જન્મકાલ સન્ ૬૮૫ નિશ્ચિત હોતા હૈ. શંકરવિજય સે યહ ભી પ્રકટ હોતા હૈ કિ કુમારિલ કા પચાસ વર્ષ કી અવસ્થા મેં દેહાવસાન હુઆ હેગા. ઉનહેને અપને યાવસ્કર્તવ્યકાર્ય કર લેને સે હર્ષ પ્રકટ કિયા હૈ. શંકર સે ઉન્હોને કહા થા– कृतो निबन्धो निरणायि पन्थाः निरासि नैयायिकयुक्तिजालम् । तथाऽन्वभूवं विषयोत्थजातं न कालमनं परिहर्तुमीशे ॥
(શંકરદિગ્વિજય-૭, ૮૮). અતઃ ઈતને સબ કાર્ય કરને મેં કમ સે કમ કુમારિલ કે ૫૦ વર્ષ અવશ્ય લગે હેગે. શંકરદિવિજય સે ઐસા હી પ્રકટ હતા હૈ, પરંતુ પાશ્ચાત્ય વિદ્વાન શંકરદિગ્વિજય કા પ્રમાણુ નહી માનતે હૈ. વે ઉસકે ઐતિહાસિક અંશ કે અત્યુકિતપૂર્ણ સમઝતે હું અતએ હમ કુમ રિલ કા સમય નિશ્ચિત કરને કે લિયે અન્ય પ્રમાણે કા આશ્રય લેતે હૈ.
“શંકર દિગ્વિજય” કે રચયિતા માધવાચાર્ય કા સમય સન ૧૩૯૧ માના જાતા હૈ. ઈન્હને કુમારિ કી કૃતિ કા ઇસ ગ્રંથ મેં વર્ણન કિયા હૈ, જૈસા કિ પૂર્વશ્લોક સે સાત હતા છે. અતઃ કુમારિક માધવાચાર્ય કે પૂર્વવત સિદ્ધ હુએ. ચંદેલનરેશ કાર્તિવર્મા કે રાજકવિ કૃષ્ણમિત્ર યતિ ને “પ્રબોધ-ચંદ્રોદય' નામ કા એક નાટક બનાયા હૈ. ઉસમેં ઉસને કુમારિલ ભટ્ટ ઔર ગુરુ પ્રભાકર કા ઉલ્લેખ કિયા હૈ. જૈસે– नैवाश्रावि गुरोर्मत न विदितं कौमारिलं दर्शनं । तत्त्वज्ञानमहो न शारिकगिरां वाचस्पतेः का कथा ॥
(અંક ૨, શ્લોક ૩) રાજા કીર્તિવર્મા ને ચેદિરાજ કર્ણદેવ કે સંવત ૧૧૨૨ મેં યુદ્ધ મેં પરાજિત કિયા થા. ઉસી વિજય કે ઉપલક્ષ્ય મેં ઇસ નાટક કી રચના હુઈ થી. કીર્તિવર્મા કા સમય સન ૧૧૦૬ સે ૧૧પ૭ તક માના જાતા હૈ. અતઃ કુમારિલ સંવત ૧૧૨૨ સે પૂર્વ કે સિદ્ધ હુએ. સર્વતંત્રસ્વતંત્ર વાચસ્પતિ મિશ્ર ને કુમારિલ કા અપને સભી ગ્રંથ મેં ઉલ્લેખ કિયા હૈ. ભટ્ટપાદ (કુમારિલ) કે શિષ્ય મંડન મિશ્રાકૃત “વિધિ-વિવેક' કી “ન્યાયકણિકા' મીમાંસા) નામક ટીકા વાચસ્પતિ ને હી બનાઈ હૈ. વાચસ્પતિ ને અપના સમય “ન્યાયસૂચિ' નામ કે અપને એક ગ્રંથ કે અંત મેં શકાબ્દ ૮૯૮ (સન ૯૭૬) બતલાયા હૈ. ઉકત કથન ઇસ પ્રકાર –
न्यायसूची निबन्धोऽयमक.रि सुधियां मुदे।
श्रीवाचस्पतिमिश्रेण वस्यङ्ग वसुवत्सर । ઉદયનાચાર્ય ને અપની “કુસુમાંજલિ” મેં “ભાદુ મત' કા
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
| SR No. | 035270 |
| Book Title | Shubh Sangraha Part 07 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Akhandanand Bhikshu |
| Publisher | Sastu Sahitya Vardhak Karyalay |
| Publication Year | 1931 |
| Total Pages | 640 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 43 MB |