________________
૧૨૪
શુભસંગ્રહ-ભાગ ૭ મે લિયે દો લાખ રૂપિયા એકત્રિત કર કે મેટ્રોપોલિટન ઔપરા હાઉસ મેં બડે ઉત્સાહ કે સાથ જનરલ જૈફરે કે ભેટ કિયે. ઇસ ગાયન કે પશ્ચાત પૈડરૂસ્કી ને કહા થા કિ “મેરે અંત:કરણ મેં કુછ ઐસા પ્રતીત હોતા હૈ, કિ અબ મેં કભી ગાયક કે રૂપ મેં સર્વસાધારણ કે સંમુખ નહીં આઉંગા.”
અબ ઉસકા બાજા પિયાને નહીં થા, કિંતુ દશ કેટી અમેરિકન કી હદયતંત્રિયાં થી, જે ઉસકે ઉત્તેજક સ્વર કે બલ સે, ઉસકે ઈચ્છાનુસાર, સંયુક્ત ઔર સહાનુભૂતિપૂર્ણ નિનાદ કરતી થી. ઉસકા વિષય સર્વદા પલંડ ઔર ઉસકી સ્વાધીનતા હતી થી. અપની બાલ્યાવસ્થા કી રૂસી અત્યાચાર કી કહાની કહ કર પિડરૂસ્કી શ્રોતાઓ કે હદય કે થર્ટી દેતા થા. સન ૧૮૬૫ કે પિલિશ વિદ્રોહ કે સમય રૂસકી ખુફિયા પુલિસ એકાએક ઉસકે ગરીબ ઘરપર ફૂટ પડી થી ઔર ઉસને ઉસકે સરલ પિતા કે બંદી કર લિયા થા. રોતે હુયે બાલક ને પૂછા થા “મેરે પિતા કો ક્યાં લિયે જાતે હે ? ઉત્તર મેં દીન પૈડરૂસ્કી કી પીઠ પર કેડે કી બૌછાર કી ગઈ થી. પિડરૂસ્કી કહા કરતા હૈ “ઉસ સમય ઘણું કી ચરમતા કે કારણ હી મેરે આંખેં સે આંસૂ નહીં નિકલને પાયે.” એક ભેજ મેં ઉસકે વ્યાખ્યાન સે શ્રોતાગણ ઇતને પ્રભાવાન્વિત હુયે કિ પૈડરૂ
સ્કી કે યહ કહને પર કિ “કયા તુમ પિલેંડ કી સહાયતા કરેગે?” વે ઉત્તેજનાવશ રકાબિયાં કે જોર જોર સે ઉપર ફેંકને લગે.
તેરહવર્ષ કી અવસ્થા મેં પૈડરૂસ્કી ને ગાનવિદ્યા કા અભ્યાસ પ્રારંભ કિયા થા ઔર ચાર વર્ષ પીછે ઉસને અપના પ્રથમ પારિતોષિક પાયા. અપને ગાયન ઔર વ્યાખ્યાન દ્વારા આદમિયાં કે હદ કે દહલા દેને કી ઉસકી સદા સે અભિલાષા રહી થી ઔર ઇસી અર્થ ઉસને બડી કઠિનાઈ સે હલાકને કી ઉસ આદત કે દૂર કર પાયા, જે ઉસકે બોલને મેં બહુત બાધા ડાલતી થી. ઉસકી અમીરી કે દિન સન ૧૮૮૯ સે પ્રારંભ હેતે હૈ જબ ઉસને પહલી બાર પેરિસ કે કંસર્ટ લેમાજ મેં પિયાને પર ગાન કિયા થા. ઉસકે બાદ વહ પ્રથમ બાર અમેરિકા ગયા, જહાં ઉસકે ગાયનવાઘ કી બહુત પ્રશંસા હુઈ
પૈડરૂસ્કી ને છોટી અવસ્થા મેં હી અપના પ્રથમ વિવાહ કિયા થા; પરંતુ ઉસકી અલ્પવયસ્કા પત્ની એક વર્ષ કે ભીતર હી પરલોકગામિની હુઈ. ઉસકી વર્તમાન પત્ની વારસા કે પ્રસિદ્ધ વાઘવિશારદ લેડિક્લાસ ગોસ્કી કી વિધવા છે. શ્રીમતી હેલેના અમેરિકા, કાન્સ, પિલંડ આદિ કે રાજનૈતિક ક્ષેત્રો મેં સદા અપને પતિ કી સેવિકા ઔર સહાયકા રહી હૈ. ઉનકી ડાયરી સે જિસમેં ઉને અપના ઔર અપને પતિ કા આહિનક જીવનવૃત્ત લિખા હૈ,
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com