________________
૮૮
શુભસંગ્રહ-ભાગ ૭ મે "क्रोधं प्रभो संहर संहरोति, यावत् गिरा खे मरुतां चरन्ति । तावत् स वह्निर्भवनेत्रजन्मा, भस्मावशेष मदनं चकार ॥"
કામદેવ ભસ્મ હો ગયા ઔર શંકર ભી વિલાપ કરતી હુઈ રતિ કો દ્વાપર યુગ મેં પ્રદ્યુમ્ર કે સ્વરૂપ મેં કામદેવ કે પુનર્જીવિત હેને કા વરદાન દે કર વહાં સે અંતહિત હે ગયે.
તબ તે પાર્વતી કે મહાદુઃખ હુઆ. શિવ કે વિયોગ મેં પાર્વતી વ્યાકુલ હો કર વિલાપ કરને લગીં. ઉનકી સખિયાં જિતના હી સમજાતી થીં, ઉતના હી ઉનકા દુઃખ ઔર દૂના હતા જતા થા. અંત મેં હિમાલય ઔર મેનકા કે ભી ઈસકા સમાચાર મિલા, વે ભી આયે. વ્યાકુલ પાર્વતી કે ઉન્હોંને ભી સમઝાયા, પર ઉસકા કુછ પ્રભાવ નહીં હુઆ. બહુતેરા કહા સુના, પર પાર્વતી ઘર લૌટને કો રાજી નહીં હુઈ. ઉનને કહા–“માતા ! અબ મેં ઘર નહીં જાઉંગી. જિસ મહાભાગ કે મૈને અપને હૃદય કે આસન પર આસીન કર લિયા હૈ, ઉન્હેં મેં કિસી ન કિસી ભાંતિ અવશ્ય પ્રાપ્ત કરૂંગી. મેં ! મેં તપસ્યા કરૂંગી ! ઈસી સ્થાન પર, ઇસી પવિત્ર વેદી પર, જહાં વે રહતે ઔર તપ કરતે થે, મેં ઉનકી
મૃતિ કે અપની સખી બના કર તપ કરૂંગી. યદિ ઉન્હેં ન પા સકી, તો મેં અવશ્ય પ્રાણુ દૂગી.”
માતા મનકા રેને લગી. બાર બાર વે ઉઃ! મા” અર્થાત ઉ ! નહી” કહને લગી (ઔર તભી સે ભગવતી કા નામ ઉમા પડી ગયા); પર પાર્વતી જી ને ઉન્હેં સાંત્વના દેતે હુયે કહા–“માં ! તુમ દુઃખ મત કરે. મુઝે આશીર્વાદ દો કિ મેરી સાધના સફલ હ.” પુત્રી કા ઐસા સુદઢ સંકલ્પ દેખ કર માતા-પિતા કે સંમતિ દેની હી પડી. સખિયાં કે ઉમા કી ઓર સે સાવધાન રહને કે લિયે બાર-બાર કહ કર માતા-પિતા ઘર લૌટ આયે. ઉમા અખંડ સાધના મેં પ્રવૃત્ત હુઈ ઉમા કી ઉસ કઠોર તપસ્યા કે દેખ કર બડે—બડે સાધુ તપસ્વિયે કે ભી આશ્ચર્યા હુઆ. નિરાહાર રહ કર, નિર્જલ રહ કર, શીત, વર્ષા, ગમ કી ચિંતા ન કર કે, નિર્વિકાર ભાવ સે, તે અપને હદયેશ્વર, અપને મહેશ્વર કે પ્રાપ્ત કરને કે લિયે ઘોર તપ કરને લગી. યહી હિંદુ ધર્મ કી આદર્શ પ્રેમકલ્પના છે. ઉમા ને અ૫ની ઘેર તપસ્યા કે દ્વારા યહ સિદ્ધ કર દિયા થા કિ, નારીજાતિ પુરુષજાતિ કી અપેક્ષા કિસી ક્ષેત્ર મેં હીન નહીં હૈ. યહ માતૃત્વ કી સાધના હૈ. યહી પ્રેમ કી પુણ્ય તપસ્યા હૈ. યહી ગૃહસ્થાશ્રમ કા પ્રવેશ–તપ હૈ. ઉમા કી યહ તપસ્યા હી કા ફલ થા વહ ભાવી રાજકુમાર, જિસને તારકાસુર કા વધ કિયા થા. હિંદ-ધર્મ ને પુત્ર ની ઉત્પત્તિ કે સાધના કા વિષય માના હૈ ઔર યહી ઉસ સાધના કરી સમુવલ ઉદાહરણ હૈ. ઉમા કી નિર્વિકાર
www.umaragyanbhandar.com
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat