________________
પ્રકારના ફુલો વેલ્લો અને પાંદડીઓ, જુદાજુદા દેવો, સીમસેઢે ભૂતપલીત કે ડાકણની બીક લાગતી નથી. રામ, કૃષ્ણ, હનુમાન, માતાજી, તથા પુરા હાથે હાથે પગે વીંછી ત્રોફાવ્યો હોય તે વીંછ દાણા, પોચી, ઘડિયાળ, ભગવાન, તીર, કામ વ. કરડે, સાપનું છુંદણું હેય તે સાપનું ઝેર ન ચડે. નાં પ્રતીકે દાવે છે. પ્રતીકોમાં પ્રાદેશિક ભિન્નતા આદિવાસીઓ ઇદણાવાળી સ્ત્રી પર સંપૂર્ણ દષ્ટિગોચર થયા વિના રહેતી નથી
વિશ્વાસ મૂકે છે. તેઓ દઢપણે માને છે કે છૂંદણવાળી છૂંદણને કરિવાજ ધાર્મિક માન્યતાઓ સાથે છોકરી સાથે પ્રેમ કરવામાં છેતરાવા જેવું હતું ગાઢ સંબંધ ધરાવે છે. આદિવાસીઓમાં છુંદણાં નથી. તે કદી વિશ્વાસઘાત કરતી નથી વિશેની રસપ્રદ માન્યતાઓ જોવા મળે છે. તેઓ
આયુર્વેદની દૃષ્ટિ માને છે કે માનવીના મૃત્યુ બાદ તેની ધનદોલત કે છૂંદણ પાછળ સૌદર્યની સાથે ધાર્મિક અને ઘરેણે તેની સાથે જતાં નથી, પણ જાય છે. માત્ર આયુર્વેદની દષ્ટિ પણ રહેલી છે જ્યારે મનુષ્યને છૂંદણ અને છુંદણું જ આત્માને સ્વર્ગ અપાવવામાં રસોળી નીકળે છે અને તે મટી જ થયા કરે છે સહાય કરે છે. તેથી જે છુંદણું શૃંદાવવામાં ન ત્યારે તે મોટી ગાંઠને અટકાવવા અને બેસાડી દેવા આવે તો દેવ રૂઠે છે.
માટે તેના પર છુંદણાંની આકૃતિઓ અંકિત કરવામાં ભરવાડ અને રબારી કોમમાં એવી માન્યતા આવે છે જેથી મટી તે જય છે. પ્રચલિત છે કે જે સ્ત્રીઓ છુંદણું ન છૂંદા તે આમ વર્ષોથી ચાલ્યા આવતા છુંદણું છુંદાવવાના આવતા જન્મમાં બળદ અથવા આખલાનો અવતાર વાજ પાછળ લોકસંસ્કૃતિની એક વિશિષ્ટ ભૂમિકા લે પડે છે.
સમાયેલી છે ગુજરાતની ગ્રામસંસ્કૃતિએ લોકસંસ્કૃતિના એક કદ્ધા એવી પણ છે કે ભગવાનના પ્રતીક સમા છુંદણું છુંદાવવાના સંસ્કારને આજે પ્રતીકવાળું છુંદણું હાથ પર હોય તો અંધારામાં અથવા પણ યથાવત જાળવી રાખ્યો છે.
-
-
- -
-
-
-
-
-
-
With Compliments
- -
OIL INDIA Ltd.
-
-
-
NEW DELHI
DULIAJAN
-
-
-
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara Surat
www.umaragyanbhandar.com