________________
आगम
(४०)
प्रत सूत्रांक
[१]
दीप
अनुक्रम
[२]
आवश्यकहारिभ
द्वीया
॥४७१॥
Educa
[भाग-३०] “आवश्यक”– मूलसूत्र - १/३ ( मूलं + निर्युक्तिः+वृत्तिः) अध्ययन [१], मूलं [२] / [गाथा - ], निर्युक्तिः [१०२७...], भाष्यं [१८२]
अभिवाहारो कालिअसुअंमि सुत्तत्थतदुभएणं ति । द्व्वगुणपज्जवेहि अ दिठीवायंमि बोद्धव्वो ॥१८२॥ (१०८) भा०| व्याख्या—'अभिव्याहरणम्' आचार्यशिष्ययोर्वचनप्रतिवचने अभिव्याहारः, स च 'कालिकश्रुते' आचारादौ 'सुत्तत्थतदुभएणं ति सूत्रतः अर्थतस्तदुभयतश्चेति, इयमत्र भावना- शिष्येणेच्छाकारेणेदमङ्गाद्युद्दिशत इत्युक्ते सतीच्छापुररसरमाचार्यवचनम् - अहमस्य साधोरिदमङ्गमध्ययनमुद्देशं वोदिशामि - वाचयामीत्यर्थः, आप्तोपदशपारम्पर्य ख्यापनार्थं क्षमाश्रमणानां हस्तेन, न स्वोत्प्रेक्षया, सूत्रतोऽर्थतस्तदुभयतो वाऽस्मिन् कालिकश्रुते अ(त) थोत्कालिके, दृष्टिवादे कथमिति ?, तदुच्यते- 'दवगुणपज्जवेहि य दिडीवायंमि बोद्धवो' द्रव्यगुणपर्यायैश्च 'दृष्टिवादे' भूतवादे बोद्धव्योऽभिव्याहार इति एतदुक्तं भवति - शिष्यवचनानन्तरमाचार्यवचनमुद्दिशामि सूत्रतोऽर्थतश्च द्रव्यगुणपर्यायैः अनन्तगम सहितैरिति, एवं गुरुणा समादिष्टेऽभिव्याहारे शिष्याभिव्याहारः- ब्रवीति शिष्यः- उद्दिष्टमिदं मम, इच्छाम्यनुशासनं क्रियमाणं पूज्यैरिति, एवमभिव्याहारद्वारमष्टमं नीतिविशेषैर्नयेर्गतमिति गाथार्थः ॥ १८२ ॥ व्याख्याता प्रतिद्वारगाथा, साम्प्रतमधि कृतमूलद्वारगाथायामेव करणं कतिविधमिति व्याचिख्यासुराह—
उद्देस१ समुद्दे से श्वायण मणुजाणणं च ४ आयरिए। सीसम्मि उद्दिसिज्जतमाइ एअं तुजं कइहा ॥१८३॥ भा०दा०६ व्याख्या - इह गुरुशिष्ययोः सामायिकक्रियाव्यापारणं करणं, तच्चतुर्द्धा - 'उद्देस समुद्दे से 'ति उद्देशकरणं समुद्देशकरणं 'वायणमणुजाणणं च'ति वाचनाकरणमनुज्ञाकरणं च, छन्दोभङ्गभयादिह वाचनाकरणमत्रोपन्यस्तम्, अन्यथाऽमुना क्रमेण इह उद्देशो वाचना समुद्देशोऽनुज्ञा चेति गुरोर्व्यापारः, 'आयरिए'त्ति गुराविदं करणं गुरुविषयमित्यर्थः, 'सीसम्मि
For Patina Peny
सूत्रस्पर्श०
करणस्व०
वि० १
~79~
॥४७१ ॥
org
पूज्य आगमोद्धारकश्री संशोधितः मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र -[४०] मूलसूत्र -[०१] आवश्यक मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचिता वृत्तिः