________________
आगम (४०)
[भाग-३०] “आवश्यक”- मूलसूत्र-१/३ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्तिः )
अध्ययन [१], मूलं [२] / [गाथा-], नियुक्ति: [१०२७...], भाष्यं [१७६]
प्रत
सूत्रांक
CALCDCHADUCACCOCC
भाष्यकारेण-"णणु भणियमुवग्धाए केसुत्ति इहं कओ पुणो पुच्छा ? । केसुत्ति तत्थ विसओ इह केसु ठियस्स तल्लाहो ॥१॥ तो किह सबद्दबावत्थाणं? णणु जाइमेत्तवयणाओ। धम्माइसबदबाहारो सबो जणोऽवस्सं ॥२॥" अथवोपोद्घाते सर्वद्रव्याणि विषयः सामायिकस्य, इह तान्येव सर्वव्याणि सामायिकस्य हेतुः, श्रद्धेयज्ञेयक्रियानिवन्धनत्वात् , अथवाऽन्यथा पुनरुक्तपरिहारः-कृताकृतादिगाथायां कृतमकृतं वा सामायिक कार्य कर्म, कर्तु रीप्सिततमत्वात्, केन कृतमिति कतुः प्रश्नः, केषु द्रव्येष्विति साधकतमकरणप्रश्नः, प्राकृते तृतीयाबहुवचनं सप्तमीबहुवचनतुल्यं तृतीयार्थे वा सप्तमी कृत्वा निर्देशः, न चैतदपि स्वमनीषिकाव्याख्यान, यतो भाष्यकारेणाप्यभ्यधायि-"विसओवि उवग्घाए केसुत्तीहं स एव ४ हेउत्ति । सद्धेयणेयकिरियाणिबंधणं जेण सामइयं ॥१॥' अहवा कयाकयाइसु कर्ज केण व कयं च कत्तत्ति । केसुत्ति करणभावो ततियत्थे सत्तमी कार्ड ॥२॥ इत्यलं प्रसङ्ग्रेनेति गाथार्थः ॥ १७६ ॥ द्वारं ॥ साम्प्रतं कदा कारकोऽस्य भवतीत्येतन्नयैर्निरूपयन्नाहकाहु ! उदिखे नेगम उवहिए संगहो अ ववहारो। उजुसुओ अकमंते सद्दु समत्तमि उवउत्तो॥१७७॥(दा०४/भा०) व्याख्या-कदाऽसौ सामायिकस्य कारको भवतीति प्रश्नः, इह नयनिर्वचनं 'उहिले णेगम'त्ति उहिष्टे सति नैगमो
मनु भणितमुपोदवाते के विसीह कृतः पुनः पृच्छा । केविति तत्र विषय हह केषु खितस्य तामः ॥1॥ तदा कथं सर्वव्यावस्थानं । ननु हाजातिमात्रवचनात् । धर्मादिसर्वदन्याधार सों जनोऽवश्यम् ॥२॥२ विषयोऽप्यु (यो वो) पोद्घाते केवितीद स एव हेतुरिति । अयज्ञेयक्रियानिवन्धनं
येन सामायिकम् ॥ १॥ अथवा कृताकृतादिषु कार्य केन वा कृते च कति । केष्विति करणभावः तृतीषार्थे सप्तमी कृत्वा ॥२॥
अनुक्रम
पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधित: मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०] मूलसूत्र-[१] आवश्यक मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचिता वृत्ति:
~74
