________________
आगम (४०)
[भाग-३०] "आवश्यक"- मूलसूत्र-१/३ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:)
अध्ययन [४], मूलं [सू.] / [गाथा-], नियुक्ति: [१२७१...] भाष्यं [२०४...],
आवश्यकहारिभद्रीया
प्रतिक्रमणाध्यान शतकम्
In ID
प्रत
सूत्रांक
॥६०८॥
CACKR
पुषप्पभोगनो थिय कम्मचिणिजरणहेततो याति । सत्यबहुनाओ तह जिणचंदागमामी व ॥ ४५ ॥
चिताभावेवि सथा मुहुमोवरवकिरियाइ भयंति । जीवोवोगसब्भावभो भवत्थरस झाणाई ॥८६॥ व्याख्या-काययोगनिरोधिनो योगिनोऽयोगिनोऽपिचित्ताभावेऽपि सूक्ष्मोपरतक्रियो भण्यते,सूक्ष्मग्रहणात् सूक्ष्मक्रियाऽ-1 निवर्तिनो ग्रहणम् , उपरतग्रहणाब्युपरतक्रियाऽप्रतिपातिन इति, पूर्वप्रयोगादिति हेतुः, कुलालचक्रभ्रमणवदिति दृष्टान्तोऽभ्यूद्यः, यथा चक्रं भ्रमणनिमित्तदण्डादिक्रियाऽभावेऽपि भ्रमति तथाऽस्यापि मनःप्रभृतियोगोपरमेऽपि जीवोपयोगसद्भावतः। भावमनसो भावात् भवस्थस्य ध्याने इति, अपिशब्दश्चोदनानिर्णयप्रथमहेतुसम्भावनार्थः, पशब्दस्तु प्रस्तुतहेत्वनुकर्षणार्थ, एवं शेषहेतवोऽप्यनया गाथया योजनीयाः, विशेषस्तूच्यते-'कर्मविनिर्जरणहेतुतश्चापि कर्मविनिर्जरणहेतुत्वात् क्षपकश्रेणिवत्, भवति च क्षपकश्रेण्यामिवास्य भवोपमाहिकर्मनिर्जरेति भावः, चशब्दः प्रस्तुतहेतुत्वनुकर्षणार्थः, अपिशब्दस्तु द्वितीयहेतुसम्भावनार्थ इति, 'तथा शब्दार्थबहुत्वात् यथैकस्यैव हरिशब्दस्य शक्रशाखामृगादयोऽनेकार्थाः एवं ध्यानशब्दस्यापि न विरोधः, 'ध्यै चिन्तायां' 'ध्यै कायनिरोधे 'ध्यै अयोगित्वे' इत्यादि, तथा जिनचन्द्रागमाचतदेवमिति, उक्त । च-आगमश्चोपपत्तिश्च, सम्पूर्ण दृष्टिलक्षणम् । अतीन्द्रियाणामर्थानां, सद्भावप्रतिपत्तये ॥१॥ इत्यादि गाथाद्वयार्थः ॥८५-८६ ।। उक्तं ध्यातव्यद्वार, ध्यातारस्तु धर्मध्यानाधिकार एवोक्काः, अधुनाऽनुप्रेक्षाद्वारमुच्यते
सुकमाणसुभाविधचित्तो चिंतेइ माणविरमेऽपि । णिययमणुप्पेहाओ चत्तारि चरित्तसंपनो ॥ ७॥ ध्याख्या-शुक्लध्यानसुभावितचित्तश्चिन्तयति ध्यानविरमेऽपि नियतमनुप्रेक्षाश्चतस्रश्चारित्रसम्पन्नः, तत्परिणामरहितस्य तदभावादिति गाधार्थः।। ८७ ॥ ताश्चैताः
दीप
अनुक्रम
[२१..]
॥६०८॥
पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधित: मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०] मूलसूत्र-[१] आवश्यक मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचिता वृत्ति:
~353
