________________
आगम (४०)
[भाग-३०] "आवश्यक"- मूलसूत्र-१/३ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:)
अध्ययन [४], मूलं [.] / [गाथा-], नियुक्ति : [१२७१...] भाष्यं [२०४...],
प्रतिक्रमणाध्यानशतकं
प्रत
सूत्रांक
आवश्यक
कुणनो व पसस्थालंपणरस परिवारमापसावज । तबसंजमपडियारं च सेवओ धम्ममणियाणं ॥१२॥ हारिभ- व्याख्या-कुर्वतो वा, कस्य ?-प्रशस्तं-ज्ञानाद्युपकारकम् आलम्च्यत इत्यालम्बन-प्रवृत्तिनिमित्तं शुभमध्यवसानमि- द्रीया
दत्यर्थः, उक्तं च-काहं अछित्तिं अदुवा अहीहं, तवोवहाणेसु य उज्जमिस्सं । गणं च णीती अणुसारवेरसं, सालंयसेवी समुवेइ ॥५८६॥ मोक्वं ॥१॥ इत्यादि, यस्थासौ प्रशस्तालम्बनस्तस्य, किं कुर्वत इत्यत आह-प्रतीकारं चिकित्सालक्षणं, किंविशिष्टम् -
'अल्पसावधम्' अवयं-पापं सहावोन सावद्यम्, अल्पशब्दोऽभाववचनः स्तोकवचनो वा, अल्पं सावधं यस्मिन्नसावल्प& सावधस्तं, धर्नामनिदानमेवति योगः, कुतः ?-निर्दोषत्वात् , निर्दोषत्वं च वचनप्रामाण्याद्, उक्तं च-गीयस्थो जयणाए कडजोगी कारणमि निद्दोसो'त्तीत्याद्यागमस्योत्सर्गापवादरूपत्वाद्, अन्यथा परलोकस्य साधयितुमशक्यत्वात्, साधु चैतदिति, तथा 'तपःसंयमप्रतिकारं च सेवमानस्येति तपःसंयमावेव प्रतिकारस्तपःसंयमप्रतिकारः, सांसारिकदुःखानामिति गम्यते, तं च सेवमानस्य, चशब्दात्पूर्वोकप्रतिकारं च, किं ?-'धौ धर्मध्यानमेव भवति, कथं सेवमानस्य ?-'अनिदान मिति क्रियाविशेषणं, देवेन्द्रादिनिदानरहितमित्यर्थः, आह-कृत्स्नकर्मक्षयान्मोक्षो भवत्वितीदमपि निदानमेव, उच्यते, सत्यमेतदपि निश्चयतः प्रतिषिद्धमेव, कधं!-मोक्षे भवे च सर्वत्र, निस्पृहो मुनिसत्तमः। प्रकृत्याऽभ्यासयोगेन, यत उक्तो जिनागमे ॥१॥इति, तथापि तु भावनायामपरिणतं सत्त्वमङ्गीकृत्य व्यवहारत इदमदुष्टमेव, अनेनैव प्रकारेण तस्य
करिष्याम्यवित्तिमथवाध्येश्ये तपापधानयोश्चोधंस्थामि । गणं च नीत्या सारयिष्यामि सालम्ब सेवी समुपैति मोक्षम् ॥1॥ गीतार्थों यतनया | कृतयोगी कारणे निर्दोषः.
दीप
अनुक्रम
[२१..]
पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधित: मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०] मूलसूत्र-[१] आवश्यक मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचिता वृत्ति:
~309~
