________________
आगम (४०)
[भाग-३०] "आवश्यक"- मूलसूत्र-१/३ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:)
अध्ययन [४], मूलं [.] / [गाथा-], नियुक्ति : [१२७१...] भाष्यं [२०४...],
प्रतिक्रमणाध्यान
प्रत सूत्रांक
दीप
आवश्यक-दइष्टाया इति वर्तते, किम् ?-अबियोगाध्यवसानमिति योगः, अविप्रयोगहढाध्यवसाय इति भावः, अनेन वर्तमानकाल- हारिभ- ग्रहः, तथा संयोगाभिलापश्चेति, तत्र 'तथेति' धणियमित्यनेनात्यर्थप्रकारोपदर्शनार्थः, संयोगाभिलाप:-कथं ममभिर्विषया-14
द्रीया दिभिरायत्यां सम्बन्ध इतीच्छा, अनेन किलानागतकालग्रह इति वृद्धा व्याचक्षते, चशब्दात् पूर्ववदतीतकालग्रह इति, Iષ૮
किंविशिष्टस्य सत इदमवियोगाध्यवसानाद्यत आह-रागरक्तस्य, जन्तोरिति गम्यते, तत्राभिष्वङ्गलक्षणो रागस्तेन रक्तस्यतद्भावितमूर्तेरिति गाथार्थः ॥ ८॥ उक्तस्तृतीयो भेदः, साम्प्रतं चतुर्थमभिधित्सुराह
देविदचकाचट्टित्तणाई गुणरिद्धिपत्यमईयं । अहम नियाचित्रणमण्णाणाणुगयमचंतं ॥५॥ व्याख्या-दीव्यन्तीति देवाः-भवनवास्थादयस्तेषामिन्द्रा:-प्रभवो देवेन्द्रा:-चमरादयः तथा चक्र-प्रहरणं तेन विजयाधिपत्ये वर्तितुं शीलमेषामिति चक्रवर्तिनो-भरतादयः, आदिशब्दावलदेवादिपरिग्रहः अमीषां गुणऋद्धयः देवेन्द्रचक्र-18 वादिगुणर्द्धयः, तत्र गुणाः-सुरूपादयः ऋद्धिस्तु विभूतिः, तत्प्रार्थनात्मकं तद्याञ्चामयमित्यर्थः, किं तद्-अधर्म'जघन्य | 'निदानचिंतन' निदानाध्यवसायः, अहमनेन तपस्त्यागादिना देवेन्द्रः स्यामित्यादिरूपः, आह-किमितीदमधमम् ?, उच्यते, यस्मादज्ञानानुगतमत्यन्तं, तथा च नाज्ञानिनो विहाय सांसारिकेषु सुखेष्वन्येषामभिलाष उपजायते, उक्तं च-'अज्ञाना-18 न्धाश्चटुलवनितापाङ्गविक्षेपितास्ते, कामे सतिं दधति विभवाभोगतुङ्गाजने वा । विद्वञ्चित्तं भवति च महत् मोक्षकाङ्क्षकतानं, नाल्पस्कन्धे विटपिनि कपत्यंसभित्तिं गजेन्द्रः॥१॥ इति गाथार्थः ॥९॥ उक्तश्चतुर्थो भेदः, साम्प्रतमिदं यथा-| भूतस्य भवति यर्द्धनं चेदमिति तदेतदभिधातुकाम आह
SSC-CGACASSAX
अनुक्रम
[२१..]
५८५॥
पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधित: मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०] मूलसूत्र-[१] आवश्यक मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचिता वृत्ति:
~307~
