________________
आगम
[भाग-३०] "आवश्यक"- मूलसूत्र-१/३ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्तिः )
अध्ययन [४], मूलं [...] / [गाथा-], नियुक्ति : [१२४८], भाष्यं [२०४...],
(४०)
प्रत सूत्रांक
परिग्रहः, 'द्वयोरपि' पुरिमपश्चिमयोः, चशब्दाद् मध्यमानां च यावत्कथिकान्येतानीति गाथार्थः ॥ १२४८ ॥ इत्थं यावकथिकमनेकभेदभिन्न प्रतिपादितम्, इत्वरमपि दैवसिकादिभेदं प्रतिपादितमेव, पुनरपीत्वरप्रतिपादनायैवाह
उचारे पासवणे खेले सिंघाणए पडिकमणं । आभोगमणाभोगे सहस्सकारे पडिकमणं ॥१२४९॥ | व्याख्या-'उच्चारे' पुरीषे 'प्रस्रवणे' मूत्रे 'खेले' श्लेष्मणि 'सिद्धानके नासिकोद्भवे श्लेष्मणि व्युत्सृष्टे सति सामान्येन प्रतिक्रमणं भवति, अयं पुनर्विशेषः-'उच्चारं पासवणं भूमीए वोसिरित्तु उवउत्तो । बोसरिऊण य तत्तो इरियावहि पडि-12 कमइ ॥१॥ वोसिरह मत्तगे जइ तो न पडिकमइ मत्तगं जो उ । साहू परिहवेई णियमेण पडिकमे सो उ ॥२॥ खेलें सिंघाणं वाऽपडिलेहिय अप्पमन्जिङ तह य । बोसिरिय पडिकमई तं पिय मिच्छुक्कडं देइ ॥३॥ प्रत्युपेक्षितादिविधिविवेके तु न ददाति, तथाऽऽभोगेऽनाभोगे सहसात्कारे सति योऽतिचारस्तस्य प्रतिक्रमणम्-'आभोगे जाणंतेण जोऽइयारो कओ पुणो तस्स । जायम्मिवि अणुतावे पडिकमणेऽजाणया इयरो ॥१॥ अनाभोगसहसात्कारे इत्थंलक्षणे-'पुविं अपासिऊणं छुढे पायंमि जं पुणो पासे । ण य तरह णियत्तेउं पायं सहसाकरणमेयं ॥१॥' अस्मिंश्च सति प्रतिक्रमणम् ,
[१..]
अनुक्रम [१०..]
उचारं प्रश्रवणं भूमौ व्युत्सम्योपयुक्तः । ब्युसम्म च तत ईयांपथिकी प्रतिकामति ॥ ॥ प्युत्सृजति मात्रके यदि तदान प्रतिकाम्यति मात्र यस्तु । साधुः परिठापयति नियमेन प्रतिकाम्यति स एव ॥ २॥ लेप्माण सिद्धानं वाग्मतिलिख्याप्रमाश्य तथा च । ब्युत्यग्य प्रतिकाम्पति तत्रापि च मिथ्यादुष्कृतं ददाति ॥ ३ ॥ आभोगे जागता योऽतिचारः कृतः पुनस्तस्य । जातेऽपि चानुतापे प्रतिक्रमणेऽजानतेतरः ।।।। पूर्वमा क्षिप्ते पादेयत् पुनः पश्येत् । न च शक्नोति निवर्तितुं पावं सहसाकरणमेतत् ॥1॥
पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधित: मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०] मूलसूत्र-[१] आवश्यक मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचिता वृत्ति:
~264
