________________
आगम
[भाग-३०] "आवश्यक"- मूलसूत्र-१/३ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्तिः )
अध्ययन [३], मूलं I [गाथा-७...], नियुक्ति: [११९५], भाष्यं [२०४...],
(४०)
पून अवत-
वन्दना. ध्ययने वन्द्य :
प्रत सूत्रांक
आवश्यक- सुतं वाएउवज्झाओ ॥१॥ तस्यापि तैर्विनेयः पर्यायहीनस्यापि कृतिकर्म कार्य, यथोचितं प्रशस्तयोगेषु साधन प्रवर्तहारिभ- जयतीति प्रवर्तका, उक्तं च तवसंजमजोगेसुं जो जोगो तत्थ तं पवत्तेइ । असहुं च नियत्तेई गणतत्तिलो पवत्ती
द्रीया ॥ १॥ अस्यापि कृतिकर्म कार्य हीनपर्यायस्यापि, सीदतः साधूनैहिकामुष्मिकापायदर्शनतो मोक्षमार्ग एव स्थिरीकरो-| ॥५४०॥
तीति स्थविरः, उक्त च-थिरकरणा पुण थेरो पवत्तिवावारिएसु अस्थेसुं । जो जत्थ सीयइ जई संतबलो तं थिरं कुणइ ॥१॥ अस्याप्यूनपर्यायस्यापि कृतिकर्म कार्य, गणावच्छेदकोऽप्यत्रानुपात्तोऽपि मूलग्रन्थे नावगन्तव्यः, साहचर्यादिति, स चेत्यम्भूत:-'उद्धावणापहावणखित्तोवधिमग्गणासु अविसाई । सुत्तत्थतदुभयविऊ गणवच्छो परिसो होइ॥१॥ अस्याप्यूनपर्यायस्यापि कृतिकर्म कर्तव्यं, रत्नाधिकः-पर्यायज्येष्ठः, एतेषामुक्तक्रमेणैव कृतिकर्म कर्तव्यं निर्जरार्थम् , अन्ये तु भणन्ति-प्रथममालोचयद्भिः सर्वैराचार्यस्य कृतिकर्म कार्य, पश्चाद् यथारताधिकतया, आचार्येणापि मध्यमे क्षामणान|न्तरे कृतिकर्मणि ज्येष्ठस्य कृतिकर्म कार्यमिति गाथार्थः॥११९५।। प्रथमद्वारगाथायां गतं 'कस्यति द्वारम् , अधुना 'केने ति
द्वार, केन कृतिकर्म कर्तव्यं । केन वा न कर्तव्यं , कः पुनरस्य कारणोचितः अनुचितो वेत्यर्थः, तत्र मातापित्रादिरनुचितो गणः, तथा चाह ग्रन्थकार:
मायरं पियरं वावि जिहगं वावि भायरं । किकम्मं न कारिजा सब्वे राइणिए तहा ॥११९६ ॥
सूत्र वाचयति सपाध्यायः ॥ 1 ॥ तपःसंयमयोगेषु यो योग्यस्तत्र प्रवर्तयति । असहिष्णुं च निवर्तयति गणचिन्तकः प्रवर्ति (क) । स्थिरकरणात्पुनः स्थविरः प्रवर्तकव्यापारितेवर्षेषु । यो यन्त्र सीदति यतिस्सइनलं स्थिर करोति ॥५॥'सीयमानान्. + मूलमन्येऽवगन्तव्यः + अभिवधति. २ उबावनप्रवाषनाक्षेत्रोपधिमार्गणास्वविषादी। सूत्रार्थतदुभयविद् गणावच्छेदक ईशो भवति ॥1॥
दीप
अनुक्रम
[९..]
| ॥५४०॥
पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधित: मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०] मूलसूत्र-[१] आवश्यक मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचिता वृत्ति:
~217
