________________
आगम
(४०)
प्रत
सूत्रांक
[8]
दीप
अनुक्रम
[२]
Educat
[भाग-३०] “आवश्यक”- मूलसूत्र - १ / ३ ( मूलं + निर्युक्तिः+वृत्तिः) अध्ययन [१], मूलं [२] / [गाथा - ], निर्युक्तिः [१०४८], भाष्यं [१८९...]
केवली आसाइओत्ति, इयं भावपडिकमणं । एत्थ गाहा - 'जइ य पडिकमियवं अवस्स काऊण पावयं कम्मं । तं चैव न काय तो होइ पए पडिकंतो ॥ १ ॥ त्ति गाथार्थः ॥ १०४८ ।। इह च प्रतिक्रमामीति भूतात् सावद्ययोगान्निवर्तेऽह - मित्युक्तं भवति, तस्माच्च निर्वृत्तिर्यत्तदनुमतेर्विरमणमिति, तथा निन्दामीति गहरि, यत्र निन्दामीति जुगुप्सेत्यर्थः गमीति च तदेवोक्तं भवति, एवं तर्हि को भेद एकार्थत्वे १, उच्यते, सामान्यार्थाभेदेऽपीष्टविशेषार्थो गर्हाशब्दः, यथा सामान्ये गमनार्थे गच्छतीति गौः, सर्पतीति सर्पः, तथाऽपि गमनविशेषोऽवगम्यते, शब्दार्थादेव, एवमिहापि निन्दागयोरिति ॥ तं चार्थविशेषं दर्शयति
सचरित्तपच्छयावो निंदा तीए चउक्कनिक्खेवो । दग्वे चित्तयरसुआ भावेसु वह उदाहरणा || १०४९ ॥ व्याख्या - सचरित्रस्य सत्त्वस्य पश्चात्तापो निन्दा, स्वप्रत्यक्षं जुगुप्सेत्यर्थः, उक्तं च- "आत्मसाक्षिकी निन्दा”" तीए चउक्कनिक्खेवो'त्ति तस्यां तस्या वा नामादिभेदचतुष्को निक्षेप इति, तत्र नामस्थापने अनाहत्याऽऽह - 'दवे चित्तकरसुया भावेसु बहू उदाहरण'त्ति द्रव्यनिन्दायां चित्रकरसुतोदाहरणं, सा जहा रण्णा परिणीया अप्पाणं निंदियाइयत्ति, भावनिन्दायां सुबहून्युदाहरणानि योगसग्रहेषु वक्ष्यन्ते, लक्षणं पुनरिदं - 'हा ! दुड्डु कथं हा ! दुड्डु कारिथं दुट्टु अणुमयं इति । अंतो अंतो डज्झइ पच्छातावेण वेतो ॥ १ ॥ त्ति गाथार्थः ॥ १०४९ ॥
१ केवल्याशातित इति, इदं भावप्रतिक्रमणं । अत्र गाथा-यदि च प्रतिक्रान्तव्यमवश्यं कृत्वा पापर्क कर्म । तदेव न कर्त्तव्यं तदा भवति पदे प्रतिकान्तः ॥१॥ इति २ सा यथा राज्ञा परिणीताऽऽस्मानं निन्दितवतीति । ३ हा दुष्ट कृतं हा दुष्ठु कारितं दुष्ट् नुमतं इति । अन्तरन्तर्दद्यते पश्चाचापेन चैत्रान्तः (बेरन् ) ॥ १ ॥ इति ।
For Parts Only
ancibrary org
पूज्य आगमोद्धारकश्री संशोधितः मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र -[४०] मूलसूत्र - [०१] आवश्यक मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचिता वृत्तिः निन्दा तथा गर्हा शब्दस्य अर्थविशेषं कथयते
~ 108~
