________________
आगम
(२१)
“पुष्पिका” – उपांगसूत्र-१० (मूलं+वृत्ति:) अध्य यनं [२,३] ---------------
------ मूलं [४,५-७] पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधित: मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-२१]उपांगसूत्र-[१०] पुष्पिका मूलं एवंचन्द्रसूरि-विरचिता वृत्ति:
प्रत सूत्रांक
जहापण्णचीए । सोमिलो निम्गतो खंडियविहुणो जाव एवं वयासि-जचा ते भंते ! जबणिजं चं ते ! पुच्छा सरिसवया मासा कुलत्था एगे भवं जाव संबुद्ध सावगधम्म पडिबज्जिचा पडिगते । तते णं पासे णं अरहा अण्णया कदायि चाणारनिर्गतः। खंडियविहुणो 'त्ति छापरहितः, गत्वा च भगवत्समीप एषमषादीत्-'जत्ता ते भंते ! जबणिज्नं च ते इति प्रश्नः तथा सरिसवया मासा कुलत्था पते भोजएण एगे भवं दुवे भवं इति च एतेषां च यात्रादिपदानामागमिकगम्भीरार्थत्वेन भगबति तदर्थपरिज्ञानमसंभावयताऽपभाजनार्थ प्रश्नः कृत इति सरिसषय'त्ति एकत्र सहशवयसः अन्यत्र सर्वपा:-सिद्धार्थकाः, 'मास ' त्ति एकत्र माषो-दशार्धगुञ्जामानः सुवर्णादिविषयः अन्यत्र भाषो-धान्यविशेषः उडद इति लोके रूढः, 'कुलस्थ' त्ति एकत्र कुले तिष्ठन्ति इति कुलस्याः, अन्यत्र कुलस्था-धान्यविशेषः। सरिसषयादिपदप्रश्नच च्छलग्रहणेनोपहासार्थ कृतः इति, 'पगे भवं' ति एको भवान् इत्येकत्वाभ्युपगमे आत्मनः कृते भगवता श्रोत्रादिविज्ञानानामवयवानां चात्मनोऽनेकश उपलब्ध्या एकत्वं दूषविध्यामीति बुद्धचा पर्यनुयोगो द्विजेन कृतः यावच्छब्दात् ' दुषे भवं ' ति गृह्यते नौ भवान् इति च द्वित्वाभ्युपगमेऽहमेकत्व विशिष्टस्यार्थस्य द्वित्वविरोधेन बित्वं दूषयिष्यामीति बुद्धचा पर्यनुयोगी विहितः । अत्र भगवान् स्थाद्वादपक्ष निखिल दोषगोचरातिकान्तमवलम्व्योत्तरमदायि (मदित)-पकोऽप्यह, कथं ! द्रव्यार्थतया जीवद्रव्यस्यैकत्वात् न तु प्रदेशार्थतया (प्रदेशार्थतया) बनेकत्वात् , ममेत्यवादीनामेकत्वोपलंभो न बाधकः, शानदर्शनार्थतया कदाचित् द्वित्वमपि म विरुद्धमित्यत उक्तं द्वाषप्यई, कि चैकस्यापि स्वभावभेदेनानेकधात्वं दृश्यते, तथाहि-पको हि देवदत्तादि पुरुष एकदैव तत्तदपेक्षया पितृत्व पुत्रत्वभ्रातृव्यत्यमातुलत्वभागिनेयत्वादीननेकान स्वभावान भते । 'तहा अक्खप अब्धए निच्चे अवट्टिए आय' ति यथा जीवद्रव्यस्यैकत्वादेकस्तथा प्रदेशार्थतयाऽसङ्ख्येयप्रदेशतामाश्रित्याक्षयः, सर्वथा प्रदेशानां क्षयाभावात्, तथाऽव्ययः कियतामपि व्ययत्वाभावात् , असङ्ख्येयप्रदेशता हि न कदाचनाप्यपैति, अतो व्यवस्थितत्वान्नित्यताऽभ्युपगमेऽपि न कश्चिद्दोपः, इत्येवं भगवताऽभिहिते तेनापृष्टेऽप्यात्मस्वरूपे तद्वोधार्य, व्यवच्छिन्नसंशयःसंजातसम्यक्त्वः 'दुवालसविहं सावगधर्म पडिज्जित्ता
अनुक्रम [५-७]
REaaland
~62~
