________________
624
DESCRIPTIVE CATALOGUE OF SANSKRIT MSS.
ari
उपक्रमः
मूलम्कं नश्चित्रमिषण्यसि चिकित्वान् पृथुग्मानं वानं वावृद्धथै ।
कत्तस्य दातु शवसो व्युष्टौ तक्षद्वजं वृत्रतुरमपिन्वत् ॥ व्याख्या
रामायणगुमं नौमि रामरक्षानवाङ्करम् । गायत्रीबीजमानायमूलं मोक्षमहाफलम् ॥ अत्र रामरक्षाया रामायणगुमाङ्करत्वं स्पष्टमवगम्यते । तत्स्थान राघवादिपदानां कमेण रामायणार्थसूचकत्वात् । तस्या गायत्रीमूलत्वं वेदमूलत्वं चोपपादनीयम् । तेन रामायणस्यापि तदुभयं सिध्यति । अत एव रामायण चतुर्विंशतिगायत्र्यक्षराणि वाल्मीकिना संगृहीतानीत्यीभां युक्तप्रसिद्धिः॥ उपसंहारः__ मूलम्-नावा न क्षोदः प्रदिशः पृथिव्याः स्वस्तिभिरति दुर्गाणि विश्वा । स्वां प्रजां बृहदुक्थो महित्वाऽवरेष्वदधादा परेषु ।
व्याख्या -नावा न नौकया यथा क्षोदः महादुदः ? आक्रम्यते, एवं स्वस्तिभिः काल्याणैः पुष्पकादिभिः पृथिव्याः प्रदिशः प्रदेशानाक्रम्य स्वां प्रजां विश्वा सर्वाणि संकटानि अति पारयित्वा बृहदुक्थो महाकर्मा रामः महित्वा स्वमाहात्म्येन संततिरूपां प्रजां अवरेषु भूलोकेषु जनरूपां माहत्वा परेषु ब्रह्मलोकेषु च आदधात् । एतेन पौरजानपदानात्मलोकं प्रापयन् महाकारुणिको रामभद्र एव शरणीकरणीय इति दार्शतम् ॥
लक्ष्मणार्यपरतां नि(गि)रामिमां लक्ष्मणार्यपुरुषेण दर्शिताम् । साङ्गवेदपदवाक्यमानवित्कोऽपि वीक्ष्य सुमतिः प्रमोदताम् ॥ श्रीरामरक्षाव्याख्यानं मन्त्ररामायणाभिधम् । व्याख्यातं राघवस्तेन प्रीयतां करुणानिधिः ॥ दर्शिता(तः)सीतया ध्यायं? वेदारण्ये निरध्वनि । सन्तो विपुलयन्त्वेनं यास्कभाष्यानुयायिनः ॥
इति श्रीमत्पदवाक्यप्रमाणज्ञमर्यादाधुरंधरचतुर्धरवंशावतंसगोविन्दसूारसूनोः श्रीनीलकण्ठस्य कृतौ स्वोद्धृतमन्त्ररामायणव्याख्या मन्त्ररहस्यप्रकाशिकाख्या समाप्तिमगमत् ॥
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
