________________
ब्राह्मणं]
GOVERNMENT ORIENTAL LIBRARY, MYSORE
83
काश्यपान्वयसंभूतभास्कराभिधयज्वना । अनेकऋषिदृष्टानां भ . . . . . प्रकीर्त्यते ॥ प्रतीहारार्षेयकल्पसूत्रदृष्टश्रुतावपि ? । प्राकृती(ता)नामृचां सानामृषिश्छन्दोऽथ देवता ॥ इदंताप्रत्ययो नाम इयत्ता च विचार्यते ।
आर्षेयभरत . . . . सामानुसारतः ॥ 'ऋषीणां नामधेयगोत्रोपधारणं स्वयं यशस्यं धन्यं ........ . . . . . पतिपावनो भवति' इत्यन्वयव्यतिरेकाभ्यामृष्यादेरवश्यवेद्यत्वप्रतिपादनाहक्सामयोः क्रमेण ताः प्रतिपाद्यन्ते । अत्र तावन्निदानकारेण 'साम्नां छन्दो देवता चास्ति नास्तीति गौतमः । यच्छन्दस्यामृचि गीयते तदस्यच्छन्दः । यदैवत्यायां साऽस्य देवता' इति प्रतिपादितम् । ऋषयस्तु ऋक्सामयोर्भिद्यन्ते । छन्दोदेवतयोन भेदः ॥ उपसंहारः
_ 'शाक्करैराद्यैः षडाभः पादैर्व्यतिषक्ता एताः शक्कर्यः पञ्च पुरषिपदैश्च युक्ताः साम्नः ? प्राजापत्यः । ऋग्वच्छन्दोदेवते । पुरीषपदानि सर्वाण्यैन्द्राण्येव । तत्तनियामकत्वेनाग्नयादिपदैः सर्वदेवानां वलरूपेण .... इन्द्रं वै (इन्द्र एव) संबोध्यत इति ॥ इति श्रीमद्भभास्करावरीन्द्रविरचिते सामवेदाःयदीपे
शुक्राख्यं सप्तमं पर्व समाप्तम् ॥ प्रतिपाद्यविषयः--
अत्र आर्षेयव्राह्मणनिर्दिष्टं तत्तत्साहां ऋषिच्छन्दोदेवतानामादिकं तत्तदृषसामप्रदर्शनपूर्वकं संगृह्यते ॥ वक्तव्यविशेषः
इदं च भाष्यं सायणीयभाष्यवन्न प्रातिस्विकरूपेण आयब्राह्मणस्य विवरणरूपम् । परं तु प्रायश्छायाव्याख्यानरूपमिति तद्भाव्यतयाऽत्र संयोजितम् । अत एवात्रादौ 'आर्षेयाद्यनुसारेण' इत्यभिाहतम् । अयं च भट्टभास्करो यजुर्वेदभाष्यप्रणेतुरन्य इति ज्ञायते । यतस्स यजुर्वेD.C.M.
6*
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
