________________
૨૭ ભવ. ]
પરિસહુનું વન.
૧૯૭
ચારમાં એ પરસ્પર પ્રતિપક્ષી છે એટલે શીત હાય ત્યાં ઉષ્ણુ ન હાય. ચાલવાનું હોય ત્યાં સ્થિર રહેવાપણુ* ન હાય. તે એ હાય ત્યાં શીત અને ચર્યાં ન હોય, માટે ઉત્કૃષ્ટથી એક પ્રાણીને વિશેષ સમકાલે વીસ પરિસહુના ઉત્ક્રય થાય, અને જઘન્યથી તેા એકના ઉદય હાય અને ખીજાઓના ન પણ હાય,
તત્વથી પ્રાણીઓને આવા પરિસહના પ્રસંગ આવે છે, તે તેના આત્મસત્તામાં રહેલા ક્રમ લીકનું જ પરિણામ છે. ત્યારે એ પરિસહુના સંબધ કયા કયા ક્રર્મ સાથે છે, તે પણ જાણવા લાયક છે.
માહનીય ક્રમના મુખ્ય બે ભેદ છે. એક દર્શન માહનીય, અને બીજું ચારિત્ર મેહનીય-તેમાં મિથ્યાત્વ, મિશ્ર અને સમકિત એ ત્રણ દન મેહનીય કર્મની પ્રકૃતિ છે. સેાળ કષાય, અને નવના કષાય મળી પચ્ચીશ ચારિત્ર માહનીય ક્રમની પ્રકૃતિ છે. તેમાં દન માહનીયના ઉદયથી સમ્યકત્વ પરિસહુના સાવ થાય છે. પ્રજ્ઞા અને અજ્ઞાન એ બે પરિસહ જ્ઞાનાવરણીય ક્રમના ઉદ્દયથી થાય છે. અલાભ પરિસ& લાભાંતરાય ક્રમના ઉદ્ભયથી થાય છે.
૧ ક્રોધકષાય મેાહનીય ક્રમના ઉત્ક્રયથી આક્રોશ પરિસહ થાય છે.
૨ અરતિના ઉદ્મયથી અતિ પરિસહ થાય છે.
૩ પુરૂષવેદના ઉયથી સ્રી પરિસહ થાય છે. અને સાધવીએને સી વેદના ઉદયથી પુરૂષ પરિસહ થાય છે.
૪ ભય મેાહનીયના ઉદયથી નૈષષિકી પરિસહ થાય છે.
પરિસહ થાય છે.
પરિસહ થાય છે,
૫ જુગુપ્સા મેાહનીયના ઉદયથી અચેલક
૬ માનકષાય માહનીયના ઉદ્મયથી યાચના
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
