________________
आकर्णितोऽपि महितोऽपि निरीक्षतोऽपि नूनं न चेतसि मया विटतोसि भक्त्या। जातोऽसि तेन जनबांधव ! दुःखपात्रं
यस्मात् क्रियाः प्रतिफलंति न भावशून्याः ॥ (અથવા) હે જનહિતકારી! મેં આપને સાંભળ્યા પણ (હશે), પૂજ્યા પણ હશે, તથા દીઠા પણ હશે પરંતુ ખરેખર ભક્તિથી ચિત્તમાં ધારણ કરેલા નથી કારણ કે હું દુઃખનું પાત્ર ઉત્પન્ન થયેલ છું તેથી ભાવનગરની ક્રિયા ફલતી નથી. (ભાવ વિષયે “ભાવપૂજા પર વિવેચન જુઓ.)
દેવના ગુણ.
હવે દેવના ગુણ તપાસીએ. દેવમાં અનંત ગુણ છે અને ખરું આ જોતાં તેનું વર્ણન સરસ્વતિ કે બૃહસ્પતિ પણ કરી
ન શકે તેમ નથી છતાં મુખ્ય ગુણો શાસ્ત્રોમાં કહ્યા છે તે જોઈએ.
પંચપરમેષ્ટિને નમસ્કાર એ બધા મંગલોમાં પહેલું મંગલ છે. તે પંચ પરમેષિમાં અરિહંત અને સિદ્ધ દેવ છે અને આ ચાર્ય, ઉપાધ્યાય અને સાધુ એ ગુરૂ છે. આ પુસ્તકમાં દેવતત્ત્વ એ વિષય હોવાથી તેજ ચર્ચીશું.
બાર ગુણ અરિહંત દેવપ્રણમીજે ભાવે
સિદ્ધ આઠ ગુણ સમરતાં, દુઃખ દોહગ જાવે. શ્રી અરિહંત પ્રભુના બાર ગુણ છે, તેમાંના આઠ પ્રાતિહાર્ય કહેવાય છે અને ચાર અતિશય કહેવાય છે.
૩૦, પ્રાતિહાર્ય એટલે જે પ્રતિહારી તરીકે પ્રભુ પાસે રહે છે તે.
નીચે પ્રમાણે. ૮ પ્રાતિહાર્ય.
अशोकवृक्षः सुरपुष्पवृष्टिर्दिव्यध्वनिनामरमासनं च।
भामडलं दुंदुभिरातपत्रं सत्प्रातिहार्याणि जिनेश्वराणाम् ।। અર્થ—અશોકવૃક્ષ, દેવતાથી થતી પુષ્પવૃષ્ટિ, દિવ્યધ્વનિ, ચામર, સિંહાસન, ભામંડલ, દુંદુભિ, અને છત્ર એમ જિનેશ્વરનાં આઠ પ્રાતિહાર્ય છે. એટલે શ્રી તીર્થકર જ્યાં જ્યાં વિચરે અને સમવસરણ કરે
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
