________________
પુનાના ઠરાવ વખતે ગાંધીજી પોતે કોંગ્રેસમાંથી છૂટા પડ્યા છતાં તેમણે કહ્યું: “હું નીકળી ગયો, કદાચ સરદાર નીકળી જાય અને જવાહર પણ કદાચ નીકળી જાય તે પણ કોંગ્રેસ મરનાર નથી.” એ જ ગાંધીજીએ સ્વરાજ્ય મળ્યા પછી કહ્યું કે “ગ્રેસે લોકસેવક સંઘમાં પલટી જવું જોઈએ.”
આ વાક્યને અર્થ દરેક પિતાપિતાની રીતે કરશે. જ્યાં જ્યાં કેંગ્રેસનું અનુસંધાન રચનાત્મક કાર્યકરો સાથે રહ્યું છે ત્યાં એની જીત થઈ છે. જ્યાં સંપર્ક તૂટયો છે ત્યાં હાર થઈ છે. કોઈપણ સંસ્થા સાથે અનુસંધાન થાય એટલે તેની ખૂબીઓ અને ખામીઓ બને આવવાની. એટલે તે અંગે કાળજી રાખવી પડે. જેમ ડોકટર દર્દી પાસે જાય એટલે તેનો ચેપ પણ લાગે તે માટે તે કાળજી રાખે એવું સંસ્થાઓના અનુસંધાનનું છે.
સમાજવાદી જુદો પક્ષ રચવા ગયા તો ગાંધીજીએ તેમને કહ્યું કે તમને ભગવાન માફ નહીં કરે, પણ કોંગ્રેસી ને બીજી સંસ્થાલોકસેવક સંઘ જેવી-ઊભી કરત તો બાપુ ના ન પાડત. કારણ કે તે વ્યકિતએ પિતાની સંસ્થા સાથેના અનુબંધપૂર્વક તે નવી સંસ્થાને ઊભી કરત. સંસ્થાને લઈને માણસે સીધા ચાલવું પડે છે. એટલે જ ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસ તરફથી ઊભેલો માણસ દેષ પાત્ર હોય અને બીજી બાજુ વિરોધ પક્ષને સારે માણસ ઊભે હોય તે પણ, સંસ્થાને ધ્યાનમાં રાખી દેલવાળાને ટેકો આપવો જોઈએ. એનું કારણ સંસ્થાની જાળવણી છે.
બનાસકાંઠાના એક ભાઈ બહુ સારા કાર્યકર છે. પતિપત્ની બંને સેવાના કાર્યોમાં રસ લે છે. એકવાર ખેડૂત મંડળમાં જોડાવા આવ્યા. મને કહે : “આ કોંગ્રેસના રાજકીય માતૃત્વની વાત છેડી દો તે ભળું !”
મેં કહ્યું: “એ તે ન બને પણ તમારે જાતે કોંગ્રેસના સભ્ય થઈ જવું જોઈએ.”
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
