________________
પિતાના ઉપર આક્ષેપે આવ્યા એને વ્યક્તિગત સહી લેવામાં તે હું મક્કમ રહ્યો અને સહેવામાં મને કાંઈ લાગ્યું નહીં.
પણ, વ્યકિતથી આગળ વધીને એના સાથીઓ અને સંસ્થાઓ ઉપર આક્ષેપ આવે ત્યારે અનુબંધકાર ચૂપ ન રહી શકે છે તે વખતે તો ધર્મસારથી કે અનુબંધકારે આગળ આવીને કંઈક કરવું જ જોઈએ.. ભગવાન મહાવીરે સ્ત્રીઓ અને શુદ્રોને ઉદ્ધાર કરાવ્યો જ..! ઈશુએ ગુલામ અને કચડાતી પ્રજાને નૈતિક રસ્તો બતાવ્યો જ! જો એમ ન થાય તે પછી સમાજમાં કોણ નૈતિક હિંમત ટકાવી શકે? જે સ્ત્રીઓ. ઘરની ચાર દિવાલો વચ્ચે રહેતી હોય તે માંડમાંડ બહાર નીકળીને કામ કરવા આગળ આવે અને રૂઢિચુસ્ત સમાજ આક્ષેપ મૂકે તે સમાજમાં કામ કરવા કોણ આગળ આવશે ? સમાજની ગંદકી નહીં હૈલેચાય તે વધતી જ જશે. એટલા માટે, આવા ખોટા આક્ષેપ અને અનિષ્ટોને તો સામુદાયિક પ્રતિકાર કરી ખાળવાં જોઈએ. એના માટે પવિત્ર સંસ્થાઓ અને નૈતિક સંગઠનોની વાત આગળ મૂક્વામાં આવી છે. સમાજમાંથી સારાં સારાં તો શોધવા પડશે. એવા પુણ્યશાળી લોકસેવક–સેવિકાને સંગ્રહ કરીને પુષ્ટિ કરવી પડશે અને પછી સંગતિ રીતે અન્યાયઅત્યાચારો કે અનિષ્ટોનો અહિંસક પ્રતિકાર કરીને સંસ્થા અને સમાજની શુદ્ધિ કરવી પડશે. આમ પુષ્ટિ અને શુદ્ધિ બન્નેને અનુબંધ થતાં સમાજની પરાયુક્તિ થશે. સદા સચેત અનુબંધકાર
પિતાની વાત રજુ કરતાં સંકોચ થાય એ સ્વાભાવિક છે પણ અનુબંધકારે કેટલાં કષ્ટો અને આફતોમાંથી પસાર થવું પડે છે એને સમજાવવા પૂરતી આ વાત રજૂ કરવામાં આવી છે. હજુ તો મારે ઘણું તબક્કાએ પાર કરવાના છે.
પણ, એક વસ્તુ ચોક્કસ છે કે જેમ કાદવવાળો માર્ગ હોય ત્યાં સાચવી સાચવીને પગ મૂકવાથી, ઘેર આવીને પગ ધોવા માટે પાણી
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
