________________
૫૯
છેવટે તે કેંગ્રેસને જ ટેકો આપે. તેમણે કહ્યું " હુ એમાંથી નીકળી ગયે, સરદાર નીકળી જશે કે પંડિતજી નીકળી જશે તો પણ કોંગ્રેસ મરવાની નથી. એ વચનજ કોંગ્રેસના મજબૂત પાયા વિષે કહી જાય છે. તેમાં શુદ્ધિવૃદ્ધિ તે કરવી જ પડશે; આંચકા પણું આપવા જ પડશે કારણ કે અનુબંધ પ્રમાણે રાજયનું સ્થાન છેલું છે. તે આગળ ન જાય તેમણે આંચકા આપવા જ પડશે.
વિદુરની જેમ રાહતનાં કામોમાં રચનાત્મક કાર્યકરો પડશે કે આંખ આડા કાન કરશે તે અનુબંધકારનું કામ મુશ્કેલ બની જશે. કારણકે અનુબંધકારના મુખ્ય સહાયકો ધર્મના પાયાવાળા રચનાત્મક કાર્યકરો જ હશે.
દુર્ભાગ્યે ગાંધીજીના સાથી લેખાતા કાર્યકરોમાં પણ ઘણી વાર છીંછરી અહિંસા દેખાય છે. અમદાવાદમાં શ્રી મોરારજીભાઈની સભામાં સન ૧૯૫૬માં અમે સભામાં જતા હતા તે રચનાત્મક કાર્યકરે પૈકીના ચુનંદા ગણાય તેવા ભાઈઓએ અમને રોકીને કહ્યું : “સભામાં જવાથી લોકો ઉશ્કેરાશે !”
શું અમે હિંસાને ટેકે આપવા જતા હતા ? તોફાનોની હિંસાને મચક આપવા માટે જ જવાનું હતું. જે તેમ ન કરીએ અને તેફાનેને મોકળ દોર આપીએ તે લોકોની રક્ષા કઈ રીતે થાય ? શાંતિસેના અને સત્યાગ્રહની વાત હવામાં રહી જાય !
આથી જ મને લાગ્યું છેઃ “અનુબંધકારને ઘણું ઉપહાસ પણ કરશે. ત્યાં તેણે અને તેના સાથીઓએ અટલ રહેવાનું છે. રચનાત્મક કાર્યકરેએ તે વખતે અનુબંધકારને સાથ આપવો પડશે. આમ થાય તે ક્રાંતિપ્રિય સાધુસાધ્વીઓ અને રચનાત્મક કાર્યકરોના સંયુક્ત
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
