________________
૧૫
જોઈએ? એને કેવા પ્રકારની ભિક્ષા જોઈએ તે એમણે જાતે આચરીને બતાવ્યું અને પછી પોતાના માર્ગે જનારને સાથે લઈને એમને પણ જિન–શાસન, રાગદ્વેષ રહિત પ્રક્રિયાઓ બતાવી.
આમ તેમણે, રાજ્ય, પ્રજા અને સાધક ત્રણેને અનુબંધ બાંધ્યો. આજે પણ એ ત્રણેને અનુબંધ બાંધવો પડશે. એ વગર રાજ્ય, પ્રજા કે સાધકનું ઘડતર પરસ્પરને ઉપયોગી નહીં નીવડે. અનુબંધને અર્થ જૈન ભાષ્યકારે આ પ્રમાણે કરે છે. –
અનુવા: અવિચ્છેવઃ સંતાન પ્રવાઃ” વેપાર કરતી વખતે કે દીકરા-દીકરીના સગપણ કરતી વખતે કુળ અને ખાનદાનીને વિચાર પહેલો આવે છે. કુળ પરંપરા સારી હોય તેજ લગ્ન સંબંધ બંધાય છે. જુના માણસો એના અંગે બહુ વિચાર કરતા. જેમાં એક કુટુંબ સાથે સંબંધ જોડતી વખતે એના પૂર્વાધિકારને વિચાર કરવા પડે છે તેમ આખા સમાજ સાથે અનુબંધ કરવો હોય તો એના ઘડતરને પણ ખૂબ ઊંડાણથી વિચાર કરજ પડશે. પૂર્વ ઘડતરને ખ્યાલ કર્યા વગર, સમાજ, (સંસ્થા) રાજ્ય કે સાધકના સંગઠને સાથે અનુબંધ જોડવાથી, ક્રાંતિ કરવાની વાત અદ્ધર જ રહી જશે.
એટલા માટે જ જૈનાચાર્યોએ કહ્યું છે કે –“પુણ્યથી કંટાળી જશે નહીં, પાપનો નાશ કરવાનું હોય તે પુણ્યને ઉપચય-સંગ્રહ કરીને પુષ્ટિ કરવી પડશે.”
કેટલાક સાધકે પુણ્યથી કંટાળીને માત્ર સિદ્ધાંતની વાત કહી અટકી જાય છે; વેગળા પડી જાય છે. તેઓ સિદ્ધાંત સાથે વહેવારને મેળ બેસાડી શકતા નથી; એ આશ્ચર્યની વાત છે.
એક ડોક્ટર પાસે કોઈ દર્દી દવા લે છે. એ દવાથી જે પિતાને રોગ ન જતો હોય તે કાંતે એને દવા છોડવી પડશે. નહિતર ડોકટરે દવા બદલવી પડશે. જે દવા ને બદલે અને રોગ પણ ન મટે તે દર્દી
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
