________________
૧પ૭ -
તેણે કહ્યું : “દીકરી! આમ ગામને છોડીને જવાય?” છોકરી કહેઃ “બાપા ! અહીં હવે કોઈ મારૂં સગું નથી.” પટેલે કહ્યું કે આ ગામ તારું જ છે ને? તારાથી એમ જવાય !”
એમ કહી તેણે એને પાછી વાળી, પ્રેમથી જમાડી અને કપડાં અનાજ વ. થોડીક જરૂરની વસ્તુઓ આપી.
આ વાત નાની છે. પણ ગામની વચ્ચેને કૌટુંબિક પ્રેમ, ગામને પટેલ આ રીતે એક ભંગી બાઈનું સ્વાગત કરે તે સામાન્ય વાત નથી. અલબત્ત, હજુ ગામડામાંથી અસ્પૃશ્યતા સદ તર નાશ પામી નથી પણ તેનું મહત્વ ઘસાતું જઈ રહ્યું છે, એટલું જ નહીં ગામડાંનાં હૃદયમાં પ્રવેશે તો જણાશે કે ત્યાં અઢળક પ્રેમ પડ્યો છે.
અસ્પૃશ્યતા–નિવારણમાં મોટામાં મોટી આડે આવનારી વાત છે રાજકીય નેતાગીરી માનવ–પ્રશ્નને માનવતાની રીતે ઉકેલવો જોઈએ. તેને રાજનૈતિક રૂપે આપવામાં આવે તો તેનું મૂલ્યાંકન ઓછું થઈ જાય છે. મહારાષ્ટ્રના કેટલાક ગામોમાં હમણું જવાનું થયું. હરિજનોને પૂછ્યું: “તમે હરિજન છો?”
જવાબ મળે? અમને હરિજન ના કહેશે, અમે તે નવા બૌદ્ધો છીએ.” એ બાજુના ગામોમાં એ તત્વ ખૂબ પ્રસરી રહ્યું છે. મૂળ તે આંબેડકરના સવર્ણ તરફના ખોટા પ્રત્યાઘાતની આ અસર હતી. બૌદ્ધ ધર્મમાં ભેદભાવ નથી; અશોકચક્ર તેનું પ્રતીક છે. આ બધા કારણોસર અને ખાસ કરીને સવર્ણોએ તેમના તરફ બતાવેલી ઉપેક્ષાએ તેઓ બૌધ્ધ બનવા લલચાય છે પણ આ વટાળવૃત્તિ છે. તે એક જાતિ તરફની ધૂણમાંથી પેદા થયેલ છે જેને બૌદ્ધ ધર્મના માધ્યસ્થ સમભાવ સાથે મેળ ખાતે નથી. આવા નવા બૌદ્ધોથી માનવજાતિના સારા સંબંધ સુધરી ન શકે. - એક ઠેકાણે હરિજનવાસમાં જવાનું થયું. ત્યાં તેમણે બુદ્ધની મૂર્તિ બતાવી તેમને કહ્યું, ગાંધીજીએ તમારા ઉદ્ધાર માટે ઘણે પ્રયત્ન કર્યો
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
