________________
અનુબંધ વિચારધારામાં નૈતિક ગ્રામસંગઠન
[૧૦]
મુનિશ્રી સંતબાલજી]
[૩-૧૦-૬૧ અનુબંધ વિચારધારામાં જનસંગને અંગે વિચાર ચાલી રહ્યો છે. લોકસંગઠનને પ્રમુખ ભાગ ભારતનાં ગામડાંમાં થવાને હાઈને ગામડાંનું પિતાનું આગવું સ્થાન છે. એની ચાર વિશેષતાઓ (૧) જનસંખ્યા (૨) જરૂરતનું ઉત્પાદન કેંદ્ર (૩) સરળતા (૪) શ્રમજીવિતા અંગે પણ વિચાર કરવામાં આવ્યું છે. એ બધી દષ્ટિએ ગામડાનાં અનુસંધાન અંગે વધારે વિચાર કરવાનો છે.
ગાંધીજીએ હિંદને વધારે ચાહ્યું છે અને તેમણે સ્વદેશી વ્રતને વેગ આપ્યો. એ સ્વદેશી પાછળ કોઈ સંકુચિત ભાવના નહતી પણ ભારતનું સાંસ્કૃતિક ચિત્ર હતું. ભારતની ખરી સંસ્કૃતિનાં દર્શન ગામડામાં જ થઈ શકે છે. ગાંધીજી જે કે ગામડામાં વધુ રહ્યા નથી પણ તેમણે ગામડાનું અનુસંધાન હંમેશાં રાખ્યું હતું. રેંટિયે અને સફાઈ યજ્ઞ એ બે ગામડાનાં પ્રતીક રૂપે હતા અને ગાડીમાં સફર કરતી વખતે પણ તેમણે રેંટિયાને ચાલુ રાખ્યો હતો. તેમણે કોચરબ, સાબરમતી, સેગાંવ વગેરે સ્થળે આશ્રમો બાંધ્યા તે ગામડાં પાસે હતાં. તેમના ચિંતન મનન અને સાહિત્યમાં દરેક સ્થળે ગામડાંને સ્પર્શતી વાત આવે છે. ગામડાનાં ઉદ્ધાર સિવાય દેશને ઉદ્ધાર નથી એમ તેઓ
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
