________________
૧૩૫
પશુ છે. કાઈ સાધકે આવે તે। નમી પડે છે અને બધી જરૂરત પૂરી પાડે છે.
એક જ વસ્તુની કમી છે કે ત્યાં વ્યાપક દૃષ્ટિ આછી છે. તેની પૂતિ પ્રાયેાગિક સંઘે ( રચનાત્મક કાર્યકરોના સથે ) કરવી જોઈ એ. ગામડામાં જે બુદ્ધિશાળી લેાકેા ગયા તે કેવળ ધન અને સત્તા માટે ગયા. તેમની બુદ્ધિના ઉપયાગ, તેમના ઉત્થાન માટે ન થયેા. એટલે પછાત વર્ગો અને શ્રમજીવીએ પાછળ રહી ગયા. ત્યાં જે સંકુચિતતા છે, ઇર્ષ્યા છે તેને તેા દૂર કરી શકાશે, લેાકસેવા આવ્યા અને લેાકુશાહીને તેમણે સ્થિર કરી. ચૂંટણી આવી એટલે રાજકારણ આવ્યું; સાથે રાજ્ય સંસ્થા આવી. એમાં ઉપેા હશે પણ તેને પૂરી કરવા કરવા માટે પ્રયત્ન કરવા જોઈ એ.
ગામડાંની જે ચાર ખૂખી છે :—( ૧ ) જનસંખ્યા, ( ૨ ) જરૂરતાનું ઉત્પાદન, ( ૩ ) શ્રમ અને ( ૪ ) સરળતા, એને બહાર લાવવી જોઈ એ અને તેની અંદર જે બગાડ થયા છે તેને દુર કરવા જોઈ એ.
થોડાં વર્ષો પહેલાં અમેરિકાથી એક કુટુંબ આવેલુ. તેમને ભારતના ગામડાની સંસ્કૃતિને અભ્યાસ કરવા હતા અને ગામડાં ઉપર ગાંધી યુગની કેટલી અસર છે તે પણ જોવું હતુ. એટલે પક્ષાપક્ષીની અસરથી પર એવાં એક નાનકડાં ગામમાં ત્થા હતા. આના અથ એ થયેા કે સાચી સંસ્કૃતનાં દર્શીન ગામડામાં જ થઈ શકે છે. શહેરામાં નહિ.
i
આપણે ખૂખીએ વધારવાની છે અને ખામીઓ દૂર કરવાની છે. આ કામ કાઈ એકલ-દોકલ વ્યકિતનુ નથી, તેમ જ એનુ ક્ષેત્ર પણ કોઈ એક—એ વ્યકિત નથી. એટલે સગર્હનની વાત આવી છે. સગઠન સિવાય વ્યાપક સમાજને અસર પહોંચાડી શકાય નહીં; સારાં તત્ત્વાને લઈ લેવાં અને ખુરી આદતેને દુર કરવી આ માટે બધા યે પ્રયત્ન કરવા જોઈ એ.
ગામડામાં એ ખામીઓ મુખ્ય છે. એક તા વ્યાપક દૃષ્ટિના અભાવ; અને ખીજી દાંડ તત્ત્વા સામે થવાની હિંમતની કમી. એટલે
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
