________________
સર્વપ્રથમ “ ” શબ્દને જોઈએ. “3” શબ્દ એક અથવા બીજી રીતે બધા ધર્મોમાં છે. જૈન ધર્મમાં “” શબ્દ પંચપરમેષ્ટિને સમાવેશ આ પ્રમાણે સૂચવે છે:–અ ( સિદ્ધ) + અ (અરિહંત) + આ (આચાર્ય) + ઉ (ઉપાધ્યાય + મ (મુનિ સાધુ) = આમ છે થાય છે. વદિક ધર્મમાં ગુણપૂજાના સ્થૂળ પ્રતીકે રાખવામાં આવતા હોવાથી “ ” શબ્દથી બ્રહ્મા, વિષ્ણુ અને મહેશ એ અર્થ થાય છે. બ્રહ્મા એટલે જગતના ઉત્પતિ કર્તા, વિષ્ણુ એટલે જગતના પાલક રક્ષણ કર્તા અને મહેશને જગતના વિનાશક–સંહાર કર્તા માનવામાં આવ્યા છે. ન દર્શન ગુણ-પૂજામાં માનતું હોવાથી એણે ઉત્પાદ, ધ્રૌવ્ય અને વ્યય ધર્મ, વિશ્વના દરેક પદાર્થમાં છે. તેને માન્યતા આપી છે. “૩પજોવા યુવા વિકામેવા” એ ત્રિપદીમાં જૈનદર્શને તેને સમાવેશ કર્યો છે. એને યોગદર્શનમાં ઉદિત, શાંત અને વ્યપદેશ કહેવામાં આવે છે. પુરાણમાં “ માં જ ૩ ને અંક છે તેને ત્રિલોક-ઊર્વલક, મધ્યલોક, અધોલક-એમ ત્રણલોક રૂપે માનવામાં આવેલ છે. એવી જ રીતે ઈસ્લામ ધર્મમાં 3 ને બદલે આમિન શબ્દ પ્રયોગ જોવામાં આવે છે. તેજ ખ્રિસ્ત ધર્મમાં Omni (એની) શબ્દ રૂપે આવે છે જેને અર્થ પૂર્ણ થાય છે. આમ “ ને કોઈપણ પ્રકારની પરિપૂર્ણતા માટે પ્રયોગ કરવામાં આવે છે.
વિશ્વ વાત્સલ્યના બીજમંત્ર રૂપે છે માં, વ્યક્તિ, સમાજ અને સમષ્ટિનાં અખંડ સ્વરૂપ સમાન વિશ્વને લેવામાં આવેલ છે. એવી જ રીતે
ને પ્રયોગ ઈશ્વરના અર્થમાં છે. ત્યારે ઈશ્વરના પ્રતિક રૂપે સત્યને » શબ્દ વડે લઈ શકાય છે.
હવે “મૈયા” શબ્દના જે જુદા જુદા અર્થો થાય છે તે જોઈએ. મૈયા એટલે માતા. આ તે સામાન્ય, સરળ અને સીધો અર્થ છે. જૈનધર્મમાં ગુણ-પૂજા મુખ્યત્વ હોઈને, તે દષ્ટિએ માતાને અર્થ પ્રવચન માતા” લેવામાં કોઈ બાધ નહીં આવે. જૈનસાધકને પ્રવૃત્ત અને નિવૃત્ત બન્નેમાં સારી પેઠે વિવેક રાખવાની વાત બતાવવામાં
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
