________________
--
-
--
--
-
-
-
૨૪૦ સુવાસ : ભાદ્રપદ ૧૫ સેય કપડામાં કાણું પાડી દોરાને ઉપર ખેંચી લાવતી, જેથી ચિત્ર ૧--આકૃતિ ૩ માં દર્શાવ્યા પ્રમાણે આંટી તૈયાર થતી. આ જ વખતે સોય ઉપરના ભાગના છેવટના છેડે પહોંચેલી હેવાથી તે નીચે ઊતરતાં, આંટી સાયના આંકડામાંથી છૂટી થઈ જતી અને આટલું થતાં જ કાપડ એક ટાંકે આગળ ખસતું. સોય, જે ફરીથી નીચે ઊતરતી તે પ્રથમની આંટીમાંથી ઊતરતી હોવી જોઈએ એ સહેજે ધ્યાનમાં આવશે. આવી રીતે જેને આપણે સાંકળીની સિલાઈ કહીએ છીએ તે તૈયાર થતી. (ચિત્ર ૧, આકૃતિ ૪) સેંટના યંત્રની સાંકળી નીચેના ભાગમાં આવે છે, અને થીમેનિયરના યંત્રથી તે ઉપરના ભાગમાં આવે છે–એટલે જ ફક્ત ફેર છે; બાકીનાં તો એક જ છે. સાંકળીની સિલાઇનો એક દોષ છે. અને તે એ કે તે સહેલાઈથી ઉકેલી શકાય છે, તે વાંચકના ધ્યાનમાં સહેજે આવી જશે.
(૫) હાથ-સિલાઈની નકલ –હાથસિલાઈથી જેવી સિલાઈ મળે છે તેવી સિલાઈ યંત્રેથી મેળવવાને પ્રયત્ન કોઈ પણ શોધકના ધ્યાનમાં આવે એ સ્વાભાવિક છે અને તેવા
પ્રયત્ન થયા પણ હતા. પરંતુ તે સફળ ન થવાનાં કારણ એ કે, આવાં યંત્ર પર સિલાઈ બહુ ધીમેધીમે થતી અને તે પણ મજબુત ન થતી. હાથની સિલાઇની નકલ કરવાને પ્રથમ પ્રયત્ન, વૈશિગ્ટનના ગ્રીનૌગ નામના ગૃહસ્થ જોડા સીવવાના યંત્રમાં કર્યો. તેમાં બઇઝેવાલનો બને બાજુએ અણીવાળી સોયને ઉપયોગ કર્યો હતો. [ચિત્ર ૨, આકૃતિ ૨] આ યંત્રમાંની બેવડી સોયની નીચે અને ઉપરની બાજુએ એક એક ચીપિયો હતો. યાંત્રિક યોજનાથી સોય જ્યારે એક પકડમાં સપડાયેલી હોય ત્યારે બીજી પકડમાં તે છૂટી રહેતી. હવે ધારો કે સોય નીચેની પકડમાં છે; આ જ વખતે બીજી કઈ પણ યાંત્રિક જનાથી સેય ચામડામાં ઘૂસી, બીજી બાજુએ બહાર
નીકળે અને ત્યાં બીજી પકડમાં પકડાઈ ચિત્ર ૨
જાય અને નીચેની પકડમાંથી છૂટે, એટ
લામાં ચામડું એક ટાંકા જેટલું આગળ આકૃતિ ૧ થી ૫માં “સ સેઈફ ‘દ દરે; ખસે. આવી રીતે ચિત્રમાં બતાવ્યા પ્રમાણે ક =કાપડ; પર=પકડ; “ચ=ચકરડી. ટાંકા મળી જતા.
ઇ. સ. ૧૮૪૩માં ન્યુયોર્કના મી. વીને કાપડને લાંબા લાંબા ટાંકા મારવાનું યંત્ર શોધી કાઢ્યું. એની રચના ચિત્ર ર–આકૃતિ માં બતાવેલી છે. ૬, વ, દર, આ દાંતાવાળા ચક્રોથી કાપડ ચૂણી થઈને આગળ ખસતું; એમાં “સ” આ ઠેકાણે સોય, ફકત અંદર બેસતાં રહીએ કે લાંબા લાંબા ટાંકા મારી શકાય. આ યંત્ર ધોબી, રંગારી અને ખડી
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com