________________
૩૦૩
મહાત્મા તેમના કે ટુંક ચરિત્ર १२०-महात्मा वेमना का टुंक चरित्र
તેમના પહલ યોગી થે, પશ્ચાત કવિ બને. મદ્રાસ પ્રાંત કે સભી લોગ ઉનસે પરિચિત હૈ. અપઢ લોગ ભી ઉનકે પધાં કા સાધારણું બોલ-ચાલ મેં પ્રયોગ કરતે હૈ. આંધ-દેશ કે સભી વિદ્યાથી ઇનકે છેઔર અમૃતસને પદ્ય કે અનિવાર્ય રૂપ સે પઢ કર ઉનકે પ્રતિ ઔર શ્રદ્ધા પ્રદશિત કરતે હૈ. ઉન્હોંને કિસીકે પાસ પઢા ભી નહીં. કહતે હૈ કિ ગબલ સે સ્વયં હી કવિતા ઉનકી વાણી સે બહને લગી. એક રાજવંશ મેં ઉત્પન્ન હોને પર ભી આપ સારે વૈભવ કો છેડ કર વૈરાગી હો ગયે. ઐસે ત્યાગી, યોગી ઔર કવિ કી કથા સે હિંદીભાષી ભાઇ કો પરિચિત કરાને કી હમેં આવશ્યકતા હૈ.
આધ દેશ મેં ગંતુર શહર મશહૂર હૈ. ઈસી નગર સે બીસ કેસ પર “ડવીડુ નામ કા
સ્થ ને હું. ને અબ નષ્ટ-પ્રાય ગયા . વહીં પર વમના કા જન્મ સન ૧૪૧૨ ઈસ્વી મેં હુઆ. આધ દેશ કે શૂદ્ધ લેગે મેં રોઇ નામ સે એક જાતિ હૈ વહ ઉસી જાતિ કે થે.
બચપન મેં ઈહને કઈ શિક્ષા નહીં પાઈ. સ્થાનીય રાજા કે છેવટે ભાઈ હાને સે ખૂબ ભેગવિલાસ મેં જીવન બતાતે થે. ઇનકા એક વેશ્યા સે પ્રેમ થા, જિસકે કારણ અને વિવાહ તક સે ભી ઇન્કાર કર દિયા. કિતને હી લેગાં ને ઇન્હ સમઝાયા. બડે ભાઈ ને ભી બહુત પ્રયત્ન કિયા. પરંતુ નિફલ ! અબ વહ ખુલ્લમખુલ્લા વેશ્યા કે પાસ આને-જાને લગે. ન જાને કો ઉન્હેં અપની ભાવજ મેં અગાધ શ્રદ્ધા થી.
એક બાર ઉસ વેશ્યા ને તેમના કી જાંચ કરની ચાહી ઔર ઉન્હેં બુલા કર કહા
“યારે ! તુમ મુઝે ખૂબ યાર કરતે હૈ, લેકિન અબ તુમસે અપની એક કામના પૂરી કરવાના ચાહતી હું. ક્યા તુમ પૂરી કર સકતે હો ?'
“કયાં નહીં? તુમ્હારા યહ દાસ દુનિયા કી સબ ચીજો લા કર તુમ્હારે ચરણે પર રખ સકતા હૈ. નિઃશંક હે કર અપની ઇચ્છા બતાઓ.”
સચ હૈ ?” હાં સચ હૈ.”
“યહાં કી પરમ સુંદરી રાની-તુમ્હારી ભાવજ જે બહુમૂલ્ય ગહને પહનતી હૈ, એક બાર ઉન ગહને કો પહનને કી ઇચ્છા મુઝે બહુત દિન સે . ક્યા ઉન્હેં લા કર મુઝે દેગે ?”
અવશ્ય.”
વહ અપની માતા કે સમાન પરમ પૂજ્ય ભાવજ કે પાસ જ કર અપની યહ તુચ્છ કામના કિસ તરહ પ્રકટ કર સકતે થે? તે ભી અપની પ્રેમિકા કી ઇચ્છા કિસી ને કિસી પ્રકાર પૂરી તો કરની થી. દે મના અપની ભાવજ કે પાસ જાને કી હિંમત ન કર સકે. સીધે ઘર જ કર એક કમરે મેં પલંગ પર ચાદર ઓઢ કર લેટ રહે. ઈસી સમય ભોજન કા વક્ત હુઆ. સબ લોગ ખા કર ચલે ગયે. લેકિન વેમના ન આયે. ઉનક ભાવજ બહુત ઘબરાઈ ઔર નૌકરે સે ઉનકી ખોજ કરાઈ; પર તુ ૫તા ને લગી. આખર, સ્વર્યા હી અપને મહલ મે ખેાજને લગી તે, તેમના એક કમરે મેં મિલે. ભાવજ ને આશ્ચર્ય મેં પડ કર કહા
“મના ! તુમને યહ ક્યા કિયા? સબ લોગ ભોજન કર ચૂકે ઔર તુમ યહાં ઇસ હાલત મેં પડે છે ! ચલે, ભજન કરો.”
“મુઝે આજ ભૂખ નહીં હૈ.” કયાં નહીં હૈ ? “ઐસે હી.'' “બાલાએ તો સહી.” કુછ નહીં, મેરી પ્રેમિકા વેશ્યા કી એક ઈચ્છા હૈ, આપ ઉસે પૂરી કરે તે મેં ભોજન કરૂંગા.”
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com